नेपाल स्वास्थ्य सेवा नियमावली, २०५५

राजपत्रमा प्रकाशित मिति
२०५५।९।१९

संशोधन
१. नेपाल स्वास्थ्य सेवा (पहिलो संशोधन) नियमावली, २०६० २०६०।१।८
२. नेपाल स्वास्थ्य सेवा (दोस्रो संशोधन) नियमावली, २०६१ २०६१।११।१२
३. नेपाल स्वास्थ्य सेवा (तेस्रो संशोधन) नियमावली, २०६९ २०६९।१।१८
४. नेपाल स्वास्थ्य सेवा (चौथो संशोधन) नियमावली, २०७० २०७०।१।३०
नेपाल स्वास्थ्य सेवा ऐन, २०५३ को दफा ९५ ले दिएको अधिकार प्रयोग गरी नेपाल
सरकारले देहायका नियमहरू बनाएको छ ।

१. संक्षिप्त नाम र प्रारम्भ :- (१) यी नियमहरूको नाम “नेपाल स्वास्थ्य सेवा नियमावली,
२०५५” रहेको छ ।
(२) यो नियमावली तुरुन्त प्रारम्भ हुनेछ ।
२. परिभाषा ः विषय वा प्रसंगले अर्को अर्थ नलागेमा यस नियमावलीमा,–
(क) “ऐन” भन्नाले नेपाल स्वास्थ्य सेवा ऐन, २०५३ सम्झनु पर्छ ।
(ख) “सेवा” भन्नाले नेपाल स्वास्थ्य सेवा सम्झनु पर्छ ।
(ग) “समूह” भन्नाले नियम ८ बमोजिमको समूह सम्झनु पर्छ ।
(घ) “उपसमूह” भन्नाले समूह अन्तर्गत कायम गरिएको उपसमूह सम्झनु
पर्छ ।
(ङ) “विभागीय प्रमुख” भन्नाले अनुसूची–१ मा तोकिएको अधिकारी सम्झनु
पर्छ ।
(च) “कार्यालय प्रमुख” भन्नाले अनुसूची–२ मा तोकिएको कार्यालय प्रमुख
सम्झनु पर्छ ।
(छ) “ईकाइ कार्यालय प्रमुख” भन्नाले कार्यालय प्रमुख मातहतका छुट्टै
अस्तित्व भएको ईकाइ कार्यालयका प्रमुख सम्झनु पर्छ ।

(ज) “मन्त्रालय” भन्नाले स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालय सम्झनु पर्छ ।

३. यस नियमावलीको व्याख्या :- (१) कुनै अधिकारीले यस नियमावलीको कुनै नियम प्रयोग
गर्दा गरेको व्याख्याबाट कुनै कर्मचारीलाई मर्का परेमा निजले मन्त्रालय समक्ष निवेदन
दिन सक्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम पर्न आएको निवेदनको सम्बन्धमा मन्त्रालयले
गरेको व्याख्यालाई मन्त्रालय र मातहतका विभाग तथा कार्यालयहरूको जानकारी तथा
मार्गदर्शनको निमित्त पठाइनेछ ।

४. संगठन संरचना र स्थायी पदको व्यवस्था :- (१) मन्त्रालय र मन्त्रालय मातहतका
विभाग वा कार्यालयको संगठनको स्वरूप तयार गर्दा वा संगठन संरचनामा हेरफेर गर्दा
वा स्थायी पद श्रृजना वा खारेज गर्नु पर्दा मन्त्रालयले सामान्य प्रशासन मन्त्रालय र अर्थ
मन्त्रालयको परामर्श लिनु पर्नेछ र परामर्श प्राप्त भएपछि सो सम्बन्धमा निर्णयको लागि
नेपाल सरकार समक्ष पेश गर्नु पर्नेछ ।
तर सहायक तहका स्थायी पदहरू श्रृजना वा खारेज गर्ने सम्बन्धमा त्यस्तो
परामर्श प्राप्त भएपछि मन्त्रालयले निर्णय गर्न सक्नेछ ।
(२) अर्थ मन्त्रालय र सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको परामर्श विना दरवन्दी श्रृजना
गर्न पाइने छैन ।
(३) उपनियम (१) र (२) विपरीत दरवन्दी श्रृजना गरी पूर्ति गरिएको पद स्वतः
खारेज हुनेछ ।
(४) यस नियम बमोजिम कुनै कार्यालयको संगठनको स्वरूप तयार गर्ने वा
संगठन संरचनामा हेरफेर गर्ने वा स्थायी पद श्रृजना वा खारेज गर्ने निर्णय भएपछि पन्ध्र
दिनभित्र त्यस्तो निर्णयको प्रतिलिपि मन्त्रालयले अर्थ मन्त्रालय, सामान्य प्रशासन मन्त्रालय
र निजामती किताबखानालाई पठाउनु पर्नेछ ।

५. विशेष पदको श्रृजना :- (१) देहायको अवस्थामा विशेष पदको श्रृजना गर्न सकिनेछ :–
(क) कुनै कर्मचारी सरुवा भएको कार्यालयमा पुग्न स्पष्ट रूपले
कावुबाहिरको परिस्थितिले गर्दा ढिला भएमा,
(ख) सरुवा भई जाने कर्मचारीले बुझबुझारथ गर्नु अगावै सरुवा भई
आउने कर्मचारी हाजिर हुन आएमा,
(ग) कुनै कर्मचारीलाई काजमा खटाउँदा साविक कार्यालयको
कामकाज गर्न नभ्याउने भएमा,
(घ) कुनै कर्मचारी तालीम, छात्रवृत्ति, सेमिनार आदिमा खटिएमा,
(ङ) कुनै कर्मचारीले एक महिना भन्दा बढी बिदा लिई बसेमा,
(च) मन्त्रालय र अन्तर्गतका निकायको संगठन संरचना तयार गर्दा
फाजिलमा परेको कर्मचारीको पदाधिकार कायम राख्नु पर्ने
भएमा ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम विशेष पद श्रृजना गर्दा अर्थ मन्त्रालय र सामान्य
प्रशासन मन्त्रालयको पूर्व सहमति लिई अधिकृत तहको पदको हकमा मन्त्रालयको
सचिवस्तरबाट र सहायक तहको पदको हकमा सम्बन्धित विभागीय प्रमुख स्तरबाट
निर्णय हुनु पर्नेछ ।
तर उपनियम (१) को खण्ड (क), (ख) र (घ) को अवस्थामा एक महिना भन्दा
कम अवधिको लागि विशेष पद श्रृजना गर्नु परेमा अर्थ मन्त्रालय र सामान्य प्रशासन
मन्त्रालयको सहमति लिनुपर्ने छैन ।
(३) उपनियम (१) को अवस्था विद्यमान नरहेमा त्यसरी श्रृजना भएको विशेष पद
स्वतः खारेज हुनेछ ।

६. पद दर्ता गर्ने :- मन्त्रालयले नियम ४ बमोजिम श्रृजना भएका सेवाको पदहरूको सेवा,
समूह वा उपसमूह तथा तह समेत खुल्ने गरी पद श्रृजना गर्ने निर्णय भएको मितिले एक
महिनाभित्र अनिवार्य रूपमा निजामती किताबखानामा कार्य विवरण सहित पद दर्ता
गराउनु पर्नेछ । त्यसरी पद दर्ता गरेपछि त्यसको जानकारी निजामती किताबखानाले
सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, अर्थ मन्त्रालय र सम्बन्धित निकायमा पठाउनु पर्नेछ । त्यसरी
पद दर्ता भएको जानकारी पाएपछि मात्र पद पूर्ति गर्न सकिनेछ ।

७. सेवामा रहने पदहरू :- ऐनको दफा ५ को उपदफा (१) बमोजिम सेवाका विभिन्न
तहहरूमा रहने पदहरू अनुसूची – ३ मा उल्लेख भए बमोजिम हुनेछन् ।

८. समूह तथा उपसमूहहरू :- (१) ऐनको दफा ७ को उपदफा (१) को प्रयोजनको लागि
सेवाको कामको प्रकृति, सो सम्पादन गर्न चाहिने न्यूनतम योग्यता र कार्य विशिष्टता
समेतको आधारमा सेवा भित्रका समान प्रकृतिका पदहरू समावेश भएका समूह तथा
उपसमूहहरू अनुसूची–४ मा उल्लेख भए बमोजिम हुनेछन ।
 दोस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।
(२) उपनियम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि यो नियमावली प्रारम्भ
हँुदाका बखत सेवा, समूह तथा उपसमूहमा बहाल रहेका कर्मचारीहरूको हकमा निजलाई
त्यस्तो समूह तथा उपसमूहमा प्रवेश गर्न तोकिएको योग्यता नै यस नियमको प्रयोजनको
निमित्त न्यूनतम योग्यता मानिनेछ ।

९. कार्य विवरण :- सेवाको पदहरूको कार्य विवरण मन्त्रालयले अनुसूची–५ बमोजिम तयार
गरी लागू गर्नेछ । त्यस्तो कार्य विवरणको एक प्रति सामान्य प्रशासन मन्त्रालयमा पठाउनु
पर्नेछ ।
१०. कर्मचारीको अभिलेख :- (१) कर्मचारीको वैयक्तिक विवरण तथा अन्य अभिलेख निजामती
किताबखानामा राखिनेछ ।
(२) मन्त्रालय र अन्तर्गतका विभाग र कार्यालयहरूले पनि आफ्नो मातहतका
कर्मचारीको अभिलेख निजामती किताबखानाको अभिलेखसँग दुरुस्त हुने गरी अद्यावधिक
गरी राख्नु पर्नेछ ।
११. पद नभई कर्मचारी नियुक्त गर्न नहुने :- (१) कुनै पनि कार्यालयमा पद रिक्त नभई वा
पद श्रृजना नभई कर्मचारी नियुक्त गर्नु हुदैन ।
(२) उपनियम (१) विपरीत कुनै कर्मचारीलाई नियुक्ति गरी तलब खुवाएमा
त्यसरी खुवाएको तलब रकम नियुक्ति गर्ने अधिकारीबाट असूल उपर गरिनेछ ।

११क. करार सेवामा काममा लगाउँदको कार्यविधि :- ऐनको दफा ८ख. को उपदफा (१)
को प्रतिबन्धात्मक वाक्यांश बमोजिम चिकित्सक वा स्वास्थ्यकर्मीलाई करार सेवामा
काममा लगाउँदा अपनाउने कार्यविधि मन्त्रालयले तोके बमोजिम हुनेछ ।

१२. पद खारेज हुने :- (१) ऐनको दफा १५ बमोजिम कायम मुकायम मुकरर भएको पद
बाहेक पद श्रृजना भएको मितिले दुई वर्षसम्म स्थायी पूर्ति हुन नसकी रिक्त रहेको पद
स्वतः खारेज भएको मानिनेछ र यसको अभिलेख निजामती किताबखानाले अद्यावधिक
गरी राख्नु पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि रिक्त पदको स्थायी
पूर्तिका लागि लोक सेवा आयोगमा माग पठाएकोमा लोक सेवा आयोगबाट स्थायी पूर्तिका
लागि सिफारिस भई नआएसम्म त्यस्तो पद खारेज हुने छैन ।
(३) उपनियम (१) बमोजिम पदहरू खारेज भएको सूचना निजामती
किताबखानाले सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, अर्थ मन्त्रालय, स्वास्थ्य मन्त्रालय र सम्बन्धित
कार्यालयलाई दिनु पर्नेछ ।

१३. स्थायी कर्मचारी माग गर्ने :- (१) अधिकृत तहको कुनै नयाँ पद श्रृजना भएमा वा कुनै
तरिकाबाट पद रिक्त भएमा सम्बन्धित कार्यालयले त्यस्तो पदसँग सम्बन्धित सबै विवरण
पद रिक्त भएको सात दिनभित्र मन्त्रालयमा पठाउनु पर्नेछ र सो को विवरण सामान्य
प्रशासन मन्त्रालय र निजामती किताबखानालाई समेत दिनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम मन्त्रालयले मातहतको विभाग वा कार्यालयबाट
त्यस्तो जानकारी प्राप्त भएको सात दिनभित्र आवश्यक विवरण सहित लोक सेवा
आयोगमा स्थायी कर्मचारी माग गरी पठाउनु पर्नेछ ।
(३) सहायक तहको कुनै नयाँ पद श्रृजना भएमा वा कुनै तरिकाबाट रिक्त भएमा
सम्बन्धित विभागीय प्रमुख वा कार्यालय प्रमुखले पद रिक्त भएको सात दिनभित्र त्यस्तो
पदसँग सम्बन्धित विवरण सहित लोक सेवा आयोग समक्ष स्थायी कर्मचारी माग गरी
पठाउनु पर्नेछ र त्यसको जानकारी मन्त्रालय र सम्बन्धित क्षेत्रीय निर्देशनालयलाई समेत
दिनु पर्नेछ ।
(४) यस दफा बमोजिम पद रिक्त भएको आवश्यक विवरण नदिने सम्बन्धित
विभागीय वा कार्यालय प्रमुखलाई विभागीय कारबाही हुनेछ ।

१४. पदपूर्ति प्रतिशतको आधारमा पद संख्या निर्धारण गर्ने :- नियम १३ बमोजिम कर्मचारी
माग सम्बन्धी विवरण प्राप्त भएपछि लोक सेवा आयोगले रिक्त पदहरूमध्ये ऐनको दफा
८ बमोजिम खुल्ला प्रतियोगिता वा कार्यक्षमताको मूल्याङ्कन तथा आन्तरिक
प्रतियोगितात्मक परीक्षाद्वारा बढुवाद्वारा पूर्ति हुने प्रतिशतको आधारमा पद संख्या निर्धारण
गर्नेछ ।

१५. न्यूनतम योग्यता :- (१) ऐनको दफा ७ को उपदफा (२) तथा नियम ८ बमोजिम सेवाको
अनुसूची–३ मा उल्लिखित समूह तथा उपसमूहको खुल्ला प्रतियोगिताद्वारा पूर्ति गरिने
पदको लागि आवश्यक न्यूनतम योग्यता अनुसूची–६ मा तथा बढुवाद्वारा पूर्ति गरिने
पदको लागि आवश्यक न्यूनतम योग्यता अनुसूची–७ मा उल्लेख भए बमोजिम हुनेछ ।
(२) ……………….
(३) ऐनको दफा ८ को उपदफा (१) को खण्ड (च) र (छ) बमोजिम खुल्ला
प्रतियोगिताद्वारा पूर्ति गरिने अधिकृत नवौं र एघारौं तहका पदको लागि अनुसूची–६ मा
उल्लिखित न्यूनतम योग्यता प्राप्त गरेको र सम्बन्धित क्षेत्रको अधिकृतस्तरमा कम्तीमा
देहाय बमोजिम अनुभव प्राप्त गरेको हुनु पर्नेछ :–
(क) अधिकृत नवौं तहको लागि पाँच वर्ष
(ख) अधिकृत एघारौं तहको लागि सात वर्ष ।
तर स्नातकोत्तर पछि बिद्यावारिधि वा सो सरहको उपाधि प्राप्त व्यक्तिको हकमा
अनुभव अवधि दुई वर्षले कम हुनेछ ।
(४) ऐनको दफा ८ को उपदफा (४) बमोजिम खुल्ला प्रतियोगितात्मक
परीक्षाद्वारा पूर्ति गरिने अधिकृत सातौं तहको मेडिकल अधिकृत, डेण्टल अधिकृत, अधिकृत
कविराज, एकीकृत चिकित्सा अधिकृत र सो सरहका अन्य चिकित्सक अधिकृत पदमा
सम्बन्धित विषयमा स्नातकोपाधि प्राप्त गरेको र सम्बन्धित काउन्सिलमा नाम दर्ता
भएको व्यक्ति मात्र उम्मेदवार हुन सक्नेछ ।

१६. नियुक्ति गर्ने प्रक्रिया :- (१) ऐनको दफा १० बमोजिम लोक सेवा आयोगबाट खुल्ला
प्रतियोगिताद्वारा सिफारिस भएका उम्मेदवारलाई सिफारिसपत्र दाखिला भएको मितिले
अधिकृत तहको पदको हकमा पँैतीस दिनभित्र र सहायक तहको पदको हकमा पन्ध्र
दिनभित्र अख्तियारवालाले नियुक्ति गर्नु पर्नेछ र त्यस्तो नियुक्तिको सूचना छिटो साधनद्वारा
सम्बन्धित उम्मेदवारलाई दिनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम दिएको सूचना सम्बन्धित उम्मेदवारले नपाएमा वा
सूचना फिर्ता आएमा सार्वजनिक पत्रपत्रिकामा एकमहिनाको म्याद दिई सम्बन्धित
उम्मेदवारलाई नियुक्तिपत्र बुझ्न आउन सूचना प्रकाशन गरिनेछ ।
(३) उपनियम (२) बमोजिमको म्यादभित्र पनि सम्बन्धित उम्मेदवारले नियुक्तिपत्र
बुझ्न नआएमा लोकसेवा आयोगले सिफारिस गरेको बैकल्पिक उम्मेदवारलाई
योग्यताक्रमानुसार नियुक्त गर्न सकिनेछ । यसरी गरिएको नियुक्तिको सूचना नियुक्ति
गरेको मितिले पन्ध्र दिनभित्र लोकसेवा आयोगमा पठाउनु पर्नेछ ।

१७. नियुक्तिपत्र दिने वा रद्द गर्ने :- (१) देहायको अधिकारीले देहायका कर्मचारीलाई नियुक्ति
गरेको वा नियुक्ति रद्द गरेको पत्र दिनेछ :–
(क) अधिकृत तहका कर्मचारीलाई मन्त्रालयको सचिव,
(ख) सहायक तहका कर्मचारीलाई अख्तियारवाला,
(२) उपनियम (१) बमोजिम कुनै कर्मचारीलाई नियुक्तिपत्र दिंदा सम्बन्धित
अधिकारीले निजको बहाली गर्नु पर्ने मिति समेत तोक्न सक्नेछ । बहाली गर्नको निमित्त
कुनै खास मिति तोकिएको भए सोही मितिमा र कुनै मिति नतोकिएकोमा त्यस्तो
नियुक्तिपत्र बुझिलिएको मितिले बाटोको म्याद बाहेक पै“तीस दिनभित्र सम्बन्धित
कर्मचारीले बहाली गर्नु पर्नेछ ।
(३) आफ्नो काबु बाहिरको परिस्थिति परेको सप्रमाण जानकारी दिएमा बाहेक
उपनियम (२) बमोजिमको म्यादभित्र बहाली नगर्ने कर्मचारीको नियुक्तिपत्र नियुक्ति दिने
अधिकारीले रद्द गर्न सक्नेछ । त्यसरी नियुक्तिपत्र रद्द गरिएको जानकारी लोक सेवा
आयोगलाई दिनु पर्नेछ ।

१८. कबुलियत गराउने वा धन जमानी लिने :=- सेवाको कुनै पदमा नियुक्ति पाउने
कर्मचारीको कामको प्रकृति अनुसार धन जमानी लिनु वा कबुलियत गराउनु पर्ने
आवश्यकता भएमा सो कर्मचारीले त्यस्तो कबूलियत वा धन जमानी नदिएसम्म निजलाई
नियुक्तिपत्र दिइने छैन ।

१९. निरोगिताको प्रमाणपत्र पेश गर्नु पर्ने :- (१) कुनै पनि व्यक्तिले अनुसूची–८ बमोजिम
निरोगिताको प्रमाणपत्र पेश नगरी निजलाई सेवाको पदमा स्थायी नियुक्ति गरिने छैन ।
(२) निरोगिताको प्रमाणपत्र नेपाल सरकारद्वारा स्वीकृत चिकित्सकबाट प्राप्त
भएको हुनु पर्नेछ ।

२०. शपथ ग्रहण :- (१) सेवामा नियुक्त हुने प्रत्येक कर्मचारीले अनुसूची–९ बमोजिमको
ढाँचामा शपथ ग्रहण गर्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम शपथ ग्रहण गराउँदा अधिकृत तहको हकमा
मन्त्रालयको सचिवले र सहायक तहको पदको हकमा अख्तियारवालाले शपथ ग्रहण
गराउनेछ ।
(३) उपनियम (१) र (२) बमोजिम कर्मचारीले गरेको शपथ ग्रहणको एक प्रति
निजामती किताबखानामा पठाउनु पर्नेछ र अर्को प्रति सो कर्मचारी कार्यरत रहेको
कार्यालयमा राख्नु पर्नेछ ।

२१. सेवाबाट हटाइएको कर्मचारीले सफाइ पाएमा पदस्थापन गर्ने :- (१) सेवाबाट
हटाइएको कुनै कर्मचारीले कुनै अदालतको निर्णयबाट निजको सेवा पुनःस्र्थापित हुने
भएमा सो को निर्णयको सूचना पाएको मितिले तीन महिनाभित्र मन्त्रालयमा हाजिर हुन जानु
पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) को म्यादभित्र हाजिर हुन नजाने कर्मचारीलाई पदस्थापन
गरिने छैन ।
(३) यो नियमावली प्रारम्भ हुनु अघि निजामती सेवा ऐन, २०४९ तथा सो ऐन
अन्तर्गत बनेको नियमावली बमोजिम नेपाल स्वास्थ्य सेवाबाट हटाईएको कर्मचारी कुनै
अदालतको निर्णयबाट निजको सेवा पुनस्र्थापना भएमा उपनियम (१) बमोजिमको
म्यादभित्र मन्त्रालयमा हाजिर हुन नआएमा निजलाई पुर्नस्थापना गर्न कर लाग्ने छैन ।

२२. वैयक्तिक विवरण फाराम (सिटरोल) र किताब दर्ता :- (१) अख्तियारवालाले प्रत्येक
कर्मचारीको अनुसूची–१० बमोजिम पाँच प्रति वैयक्तिक विवरण तयार गराउनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम तयार गरिएको वैयक्तिक विवरणको एक प्रति किताब
दर्ता गराउन निजामती किताबखानामा, एक प्रति मन्त्रालयमा, एक प्रति सम्बन्धित
विभागमा र एक प्रति सो कर्मचारी कार्यरत रहेको कार्यालयमा पठाउनु पर्नेछ ।
(३) यो नियमावली प्रारम्भ हुनु अघि निजामती सेवा ऐन, २०४९ तथा सो ऐन
अन्तर्गत बनेको नियमावली बमोजिम नेपाल स्वास्थ्य सेवामा बहाल रहँदा वैयक्तिक
विवरण फाराम भरी सकेको भए निजामती किताबखाना तथा सम्बन्धित अन्य निकायले
सोही फारामलाई अद्यावधिक गर्दै लैजानु पर्नेछ ।
(४) उपनियम (२) बमोजिम कर्मचारी बहाल रहेको कार्यालयमा राखिएको
वैयक्तिक विवरण सो कर्मचारी अन्यत्र सरुवा भएमा अविलम्ब सोही कार्यालयमा पठाउनु
पर्नेछ ।
(५) निजामती किताबखानाले प्रत्येक कर्मचारीको वैयक्तिक विवरण किताब
दर्ता गर्नु पर्नेछ र त्यसरी दर्ता भएको विवरणको आधारमा निजामती किताबखानाले
कर्मचारीलाई कर्मचारी संकेत नम्बर (परिचय नम्बर) उपलब्ध गराउनु पर्नेछ । सो
बमोजिमको बैयक्तिक विवरण मन्त्रालयले संकेत नम्बर समेत राखी अद्यावधिक गरी राख्नु
पर्नेछ ।
(६) कर्मचारीले आफ्नो वैयक्तिक विवरणमा कुनै कुरा समावेश गर्नु परेमा
आफ्नो कार्यालय मार्फत प्रमाणित गराई मन्त्रालय र निजामती किताबखानामा पठाउनु
पर्नेछ ।

२३. एक पदमा एक भन्दा बढी कर्मचारी स्थायी नियुक्ति गर्न नहुने :- एउटा स्थायी पदमा
एकै समयमा एक भन्दा बढी व्यक्तिलाई स्थायी नियुक्ति गर्नु हुँदैन ।

२४. ऐन विपरीत अस्थायी नियुक्ति गर्न नहुने ः ऐनको दफा १३ को विपरीत हुने गरी कुनै
व्यक्तिलाई अस्थायी नियुक्ति गरेमा त्यस्तो अस्थायी नियुक्ति भएको कर्मचारीले खाइपाई
आएको अवधिको तलब, भत्ताको रकम अस्थायी नियुक्ति गर्ने अधिकारीबाट असूल उपर
गरिनेछ ।

२५. लोक सेवा आयोगबाट निर्धारित कार्यविधि नपु¥याई नियुक्ति गर्न नहुने :- (१) लोक
सेवा आयोगबाट प्रत्यायोजित अधिकार बमोजिम नियुक्त हुने पदमा नियुक्त गर्दा नियुक्त
गर्ने अधिकारीले त्यस्तो पदको सम्बन्धमा विज्ञापन गरी लोकसेवा आयोगबाट निर्धारित
प्रक्रिया र शर्तको पालना गरेर मात्र नियुक्त गर्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम नियुक्त हुने पदमा निर्धारित प्रक्रिया र शर्तको
पालना नगरी नियुक्ति गरेको अवस्थामा सो नियुक्ति अनियमित भएको छ भनी लोक सेवा
आयोगबाट त्यसरी नियुक्ति भएको कर्मचारीको परीक्षणकालभित्र लेखी आएमा निजलाई
सो अवधिभित्र हटाउनु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (१) बमोजिम नियुक्ति गर्दा निर्धारित प्रक्रिया र शर्तको पालन
नगरी नियुक्ति गरेमा त्यसरी नियुक्ति गर्ने अधिकारीलाई विभागीय सजाय हुनेछ ।

२६. विशेषज्ञ पद :- योग्यता अनुभव र कामको प्रकृति हेरी विशेषज्ञताको विकासको लागि
नभई नहुने अवस्थामा नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी सेवाको
अधिकृत तहको कुनै खास पदलाई विशेषज्ञ पद तोक्न सक्नेछ । त्यस्तो सूचनामा सो
पदलाई चाहिने विशेष योग्यता समेत खुलाउनु पर्नेछ ।

२७. सरुवा :- (१) सेवाको कुनै खास समूह र उपसमूहभित्र मात्र सीमित रहने गरी समान
प्रकृतिको काम, कर्तव्य सम्पादन गर्ने जिम्मेवारीमा फरक नपर्ने गरी विशेषज्ञ पद रहेको
कर्मचारीलाई नेपाल सरकारले सरुवा गर्न सक्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम सरुवा भएको कर्मचारी आफ्नो पद सहित सरुवा हुनेछ ।

२८. बढुवा :-(१) विशेषज्ञ पदमा रहेको कर्मचारीको बढुवाको लागि सिफारिस गर्दा बढुवा
समितिले कार्य क्षमताको आधारमा गर्नेछ ।
(२) बढुवा समितिले कार्य क्षमताको मूल्याङ्कन गर्दा यस सम्बन्धमा निर्धारित
मापदण्डको आधारमा गर्नेछ र यसको लागि आवश्यक ठानेमा विशेषज्ञ समिति गठन गर्न
सक्नेछ ।
(३) विशेषज्ञ पदमा रहेको कर्मचारीलाई माथिल्लो तह (बाह्रौ तह) सम्ममा बढुवा
गर्दा कर्मचारी बहाल रहेको पदलाई नै उपयुक्त दर्जा राखी माथिल्लो तहमा परिणत
गरिनेछ । यसरी परिणत गरिएको पद रिक्त भएपछि स्वतः शुरु नियुक्ति हुने पदमा कायम
हुनेछ ।
(४) विशेषज्ञ पदमा रहेको कर्मचारी कार्यक्षमताको मूल्याङ्कनद्वारा हुने अन्य कुनै
पनि बढुवाको लागि उम्मेदवार हुन सक्ने छैन ।
(५) एक तहबाट अर्को तहमा बढुवा हुन बहाल रहेको तहको पदमा चार वर्ष
सेवा अवधि पुगेको हुनु पर्नेछ ।
(६) विशेषज्ञ पदका सम्बन्धमा यस परिच्छेदमा लेखिए देखि बाहेक अन्य
विषयहरू मन्त्रालयले सामान्य प्रशासन मन्त्रालय मार्फत लोक सेवा आयोगसँग परामर्श
लिई तोके बमोजिम हुनेछ ।
(७) उपनियम (६) बमोजिम तोकिएका कुराहरू नेपाल सरकारले नेपाल
राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गर्नेछ ।

२९. पदनाम दिइने :- (१) ऐनको दफा १७ को उपदफा (३) बमोजिम स्वास्थ्य सेवाका
देहायका पदमा देहायका योग्यता प्राप्त गरेका कर्मचारीलाई देहाय बमोजिम पदनाम
दिइनेछ :-
(क) मान्यता प्राप्त शिक्षण संस्थाबाट सहायक स्वास्थ्य परिचारक कोर्ष उत्तीर्ण
गरी चौथो तहमा स्तरबृद्धि भएका ग्रामीण स्वास्थ्य कार्यकर्तालाई
सहायक स्वास्थ्य परिचारक,
(ख) मान्यता प्राप्त शिक्षण संस्थाबाट सहायक स्वास्थ्य परिचारिका कोर्ष
उत्तीर्ण गरी चौथो तहम स्तरबृद्धि भएका मातृशिशु कार्यकर्तालाई
सहायक स्वास्थ्य परिचारिका,

(ग) मान्यता प्राप्त शिक्षण संस्थाबाट विज्ञान विषय लिई प्रवेशिका उत्तीर्ण
गरी कम्तीमा तीन महिनाको रेडियोग्राफी तालीम प्राप्त गरी सहायक
चौथो तहको रेडियोग्राफी पदमा कार्यरत कर्मचारीलाई डार्करुप सहायक,
(घ) पाँचौ तहको लागि निर्धारित शैक्षिक योग्यता हासिल गरी पाँचौ तहमा
स्तरबृद्धि भएका स्वास्थ्य सेवाका कर्मचारीलाई अनुसूची–३ बमोजिम
सम्बन्धित समूहको पाँचौ तहको पदनाम ।
(२) मन्त्रालयले उपनियम (१) बमोजिम पदनाम पाएका कर्मचारीको कार्य
विवरण तयार गरी लागू गर्नेछ ।

२९क. पदनाम कायम रहने :- यस नियमावलीमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि यो
नियम प्रारम्भ हुँदाका बखत आठौं तहमा कार्यरत बरिष्ठ मेडिकल अधिकृत, वरिष्ठ डेन्टल
सर्जन, बरिष्ठ आयुर्वेदिक चिकित्सक र वरिष्ठ एकीकृत चिकित्सा अधिकृतको माथिल्लो
तहमा बढुवा नहुँदासम्म सोही पदनाम कायम रहनेछ ।

३०क. पदस्थापनको आधार :- (१) ऐनको दफा १७ को उपदफा (१) बमोजिम चिकित्सकलाई
पदस्थापन गर्दा निजको सेवा आवश्यक देखिएमा केन्द्रीय, क्षेत्रीय, अञ्चल वा जिल्ला
अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र वा चिकित्सालयमा पदस्थापन गरिनेछ ।
(२) उपनियम (१) मा लेखिएदेखि बाहेक सेवाका अन्य कर्मचारीलाई पदस्थापन
गर्दा निजको शैक्षिक योग्यता, तालीम र अनुभवलाई समेत आधार मानी स्वीकृत
दरबन्दीभित्र रही अस्पताल, स्वास्थ्य संस्था वा कार्यालयमा पदस्थापन गरिनेछ ।

३०. सरुवा गर्ने अधिकार :- सरुवाको आदेश दिने अधिकार अधिकृत तहको कर्मचारीको हकमा
मन्त्रालय र सहायक तहका कर्मचारीको हकमा अख्तियारवालालाई हुनेछ ।
तर सहायक तहका देहायका कर्मचारीलाई देहायका अधिकारीले सरुवाको आदेश
दिन सक्नेछ :–
(क) मन्त्रालयबाट विभाग र विभागबाट मन्त्रालयमा मन्त्रालयको सचिवले,
(ख) मन्त्रालय अन्तर्गतको एक विभागबाट अर्को विभागमा मन्त्रालयको
सचिवले,
(ग) एक क्षेत्रीयस्तरको कार्यालयबाट अर्को क्षेत्रीय स्तरको कार्यालयमा
विभागको महानिर्देशक वा निर्देशकले,
(घ) एक जिल्लास्तरको कार्यालयबाट अर्को जिल्ला स्तरको कार्यालयमा
सम्बन्धित क्षेत्रीय निर्देशकले,
(ङ) एकै जिल्ला अन्तर्गतको एक कार्यालयबाट सोही जिल्ला अन्तर्गतको अर्को
कार्यालयमा सम्बन्धित जिल्लाको सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुखले ।

३१. सरुवाको आधार :- ऐनको दफा २१ को अधीनमा रही कर्मचारीको सरुवा गर्दा देहायको
आधारमा गरिनेछ :–
(क) एकपटक अति दुर्गम क्षेत्रमा २३३ दिन काम गरी सकेका कर्मचारीलाई
चार वर्ष व्यतित नभई फेरी अति दुर्गम क्षेत्रमा नपठाउने गरी,
(ख) रिक्त पद मिलेसम्म कर्मचारीको पति पत्नी दुवै सरकारी सेवामा बहाल
रहेको भए एउटै जिल्लामा पठाउने गरी,
(ग) अधिकृत तहका कर्मचारीलाई एउटै कार्यालयको एउटै पदमा
साधारणतया पाँच वर्ष भन्दा बढी नराख्ने गरी,
(घ) ……………….
(ङ) निजको कामको प्रवृति र जिम्मेवारी समेत विचार गरी ।

३१क. सरुवाको समय तालिका र अवधि :- (१) कर्मचारीलाई सरुवा गर्दा देहाय बमोजिमको
समय तालिका अनुसार गर्नु पर्नेछ :–
(क) मन्त्रालयले प्रत्येक वर्षको असोज महिनामा,
(ख) विभागले प्रत्येक वर्षको कार्तिक महिनामा,
(ग) क्षेत्रीय निर्देशनालयले प्रत्येक वर्षको मंसिर महिनामा र
(घ) जिल्ला स्थित कार्यालयले प्रत्येक वर्षको पुस महिनामा ।
(२) उपनियम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि यो नियम प्रारम्भ
हुँदाको वर्ष एकपटकको लागि मन्त्रालय र विभागले नियम प्रारम्भ भएको मितिले एक
महिनाभित्र र क्षेत्रीय निर्देशनालय र जिल्ला स्थित कार्यालयले सो पश्चात् एक÷एक
महिनाभित्र देहायको अवस्था विद्यमान भएम सरुवा गर्न बाधा पर्ने छैन ः–
(क) कुनै कार्यालयमा दरबन्दी रिक्त भई स्वास्थ्य सेवा प्रवाहमा कठिनाई
उत्पन्न भएमा,
(ख) ऐनको दफा २२ को खण्ड (क), (ग) र (घ) मा उल्लेखित अवस्थामा
विद्यमान भएमा ।
(३) उपनियम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि देहायको अवस्थामा
कर्मचारीलाई मन्त्रालयले वा मन्त्रालयको स्वीकृृति लिई विभागीय प्रमुखले अन्य अवधिमा
पनि सरुवा गर्न सक्नेछ :–
(क) कुनै कार्यालयमा दरवन्दी रिक्त भई स्वास्थ्य सेवा प्रवाहमा कठिनाई
उत्पन्न भएमा,
(ख) प्राकृतिक प्रकोप वा संक्रामक रोग वा महामारी नियन्त्रण गर्न आवश्यक
भएमा,
(ग) विभागीय प्रमुख वा कार्यालय प्रमुख वा आयोजना प्रमुख भई कार्य
सञ्चालन गर्न विशेष जिम्मेवारी दिनु परेमा,
(घ) अध्ययन/असाधारण विदामा बसेका कर्मचारीको पदाधिकारी अन्य
स्थानमा सारी सो स्थानको पूर्ति गर्न आवश्यक भएमा ।

३१ख. सरुवाका अन्य आधारहरु :- ऐन र यस नियमावली उल्लेख भएको व्यवस्थाको अतिरिक्त
कर्मचारीको सरुवा गर्दा देहाय बमोजिमका आधार गरिनेछ :-
(क) अति दुर्गम क्षेत्रमा लगातार तीन वर्ष सेवा गरेका वा पटक पटक गरी
त्यस्तो क्षेत्रमा छ वर्ष वा सोभन्दा बढी अवधि सेवा गरेका कर्मचारीलाई
निजको माग बमोजिमको स्थानमा सरुवा गनृ प्राथमिकता दिइनेछ,
(ख) कुनै एक विकास क्षेत्रको लोक सेवा आयोगबाट सिफारिस भई
पदस्थापन भएको कर्मचारीले उक्त क्षेत्रमा पाँच वर्ष सेवा नगरी अर्को
विकास क्षेत्र अन्र्तगत सरुवा गरिने छैन,
(ग) अशक्त र अपाङ्गता भएका कर्मचारीलाई निजले मागेको स्थानमा सरुवा
गर्न प्राथमिकता दिइनेछ,
(घ) कर्मचारीलाई सरुवा गर्दा सामान्यतया पहिले जुन पद वा कार्यालयबाट
सरुवा भई आएको हो पुनः सोही कार्यालयको सोही पदमा सरुवा गरिने
छैन,
(ङ) पचास वर्ष उमेर नाघेको कर्मचारीलाई निजले मागेको अवस्थामा बाहेक
अति दुर्गम क्षेत्रमा सरुवा गरिने छैन,
(च) अनिवार्य अवकाश हुन एक वर्ष वा सो भन्दा कम अवधि भएको
कर्मचारीलाई निजले लिखित रुपमा मागेको अवस्थामा बाहेक सरुवा
गरिने छैन ।

३१ग. महिला कर्मचारीको सरुवा सम्बन्धी व्यवस्था :- ऐन र यस नियमावलीमा उल्लिखित
आधारबा अतिरिक्त महिला कर्मचारीको सरुवा गर्दा देहायका आधार समेत लिइनेछ :-
(क) एकल र गर्भवती महिला कर्मचारीलाई निजको माग बमोजिम सरुवा
गर्न प्राथमिकता दिइनेछ,
(ख) गर्भवती वा दुई वर्ष मुनिको बच्चा भएका महिला कर्मचारीलाई निजले
माग गरेको अवस्थामा बाहेक सरुवा गरिने छैन,
(ग) महिला कर्मचारीको पति समेत सरकारी सेवामा रहेको भए सम्भव
भएसम्म दम्पत्तिलाई एकै जिल्लामा पर्ने गरी सरुवा गरिनेछ ।

३१घ. सरुवा संशोधन तथा मिलान :- (१) ऐन र यस नियमावलीको विपरीत सरुवा हुन गई
कुनै कर्मचारीलाई मर्का परेमा निजले सोको आधार र कारण समेत खुलाई सरुवा गर्ने
अधिकारीभन्दा एक तह माथिको सरुवा गर्ने अधिकारी समक्ष सरुवा भएको मितिले
एक्काइस दिनभित्र निबेदन दिन सक्नेछ । यसरी परेको निबेदन उपर छानबिन गर्दा
निजको माग जायज देखिएमा सम्बन्धित अधिकारीले कारण र आधार समेत उल्लेख गरी
त्यस्तो सरुवा बदर गरी मिलान गनए सक्नेछ ।
(२) कर्मचारीको सरुवा गरेपछि सम्बन्धित निकायले माथिल्लो निकायमा तुरुन्त
जानकारी दिनु पर्नेछ ।
(३) मन्त्रालयले मातहतका विभाग, क्षेत्रीय निर्देशनालय तथा कार्यालयबाट भएका
सरुवाको काम कारबाहीका सम्बन्धमा समय समयमा अनुगमन गर्नु पर्नेछ ।

३२. भौगोलिक क्षेत्रको वर्गीकरण :- ऐनको दफा २१ को उपदफा (२) र नियम ७३ को
उपनियम (२) को प्रयोजनको लागि देशको भौगोलिक क्षेत्रको वर्गीकरण अनुसूची–११ मा
तोकिए बमोजिम हुनेछ ।

३३. सरुवा सम्बन्धी विवरण :- कर्मचारीलाई सरुवा गर्ने अधिकार प्राप्त अधिकारीले अनुसूची–
१२ बमोजिमको ढाँचामा कर्मचारीहरूको सरुवा सम्बन्धी विवरण तयार पारी राख्नु
पर्नेछ ।

३४. सरुवा सम्बन्धी कार्यविधि :- कर्मचारीलाई सरुवा गर्दा देहायको कार्यविधि अपनाउनु
पर्नेछः–
(क) सरुवा गर्न अख्तियार पाएको अधिकारीले आफू मातहतको कर्मचारीको
सरुवाको लागि अनुसूची–१३ बमोजिमको विवरण अद्यावधिक गरी राख्नु
पर्नेछ ।
(ख) कर्मचारीलाई एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा सरुवा गर्ने अधिकारीले सरुवा
गर्नु परेको कारण लिखित रूपमा खुलाई राख्नु पर्नेछ ।
(ग) कुनै स्थानबाट कर्मचारी सरुवा गर्दा सो स्थानमा अर्को कर्मचारी पूर्ति
हुने व्यवस्था गरेर मात्र सरुवा गर्नु पर्नेछ ।
(घ) ऐन तथा यस नियमावलीको अधीनमा रही सरुवा सम्बन्धी कार्यविधि
तथा मापदण्ड मन्त्रालय आफैले बनाई लागू गर्नेछ ।

३५. सरुवा भएको कार्यालयमा जानु पर्ने :-कुनै पनि कर्मचारी सरुवा भएको कार्यालयमा
नियम ३६ को म्यादभित्र हाजिर हुन जानु पर्नेछ । सरुवा भएको कार्यालयमा बहाली नभै
अर्को कार्यालय वा पदमा सरुवा गरिने छैन । यसरी निर्धारित समयभित्र सरुवा भएको
कार्यालयमा हाजिर नहुने कर्मचारीलाई विभागीय कारबाही हुनेछ ।

३६. बहाली म्याद :- (१) कुनै कर्मचारी एक स्थानबाट अर्को स्थानमा सरुवा भई जानु पर्ने
भएमा त्यस्तो कर्मचारीले बरबुझारथ गर्नु पर्ने भएमा एक्काईस दिनमा नवढाई तथा
तयारीको निमित्त वाटोको म्याद बाहेक सात दिनको म्याद पाउनेछ र तयारी म्यादमा
निजले कार्यालयमा हाजिर हुनु पर्ने छैन वरवुझारथको निमित्त एक्काइस दिन भन्दा बढी
लाग्ने भएमा त्यसको स्पष्ट कारण खोली सम्बन्धित विभागीय प्रमुखबाट स्वीकृत गराउनु
पर्नेछ ।
(२) कर्मचारीलाई एक कार्यालयबाट अर्को कार्यालयमा सरुवा गरी पठाउँदा
सरुवाको रमाना पत्र दिने अधिकारीले निज कर्मचारीले खाइपाई आएको अन्तिम महिनाको
तलब र सो अवधिसम्मको बिदा सहितको विवरण खुलाई अनुसूची–१४ बमोजिमको
रमानापत्र दिनु पर्नेछ ।

३७. सरुवा हुने कर्मचारीले प्रतिवेदन बुझाउनु पर्ने :- कुनै कार्यालयको प्रमुखको पदमा
कार्यरत रहेको कर्मचारी सरुवा भई जाँदा आफ्नो कार्यालयको वास्तविक वस्तुस्थिति स्पष्ट
दर्शिने लिखित प्रतिवेदन हालवालालाई बुझाउने व्यवस्था मिलाई रमाना लिई जानु पर्नेछ
र त्यस्तो प्रतिवेदनको एक प्रति सम्बन्धित विभाग र मन्त्रालयमा पनि पठाउनु पर्नेछ ।

३८. बैकल्पिक व्यवस्था गरेर मात्र काज खटाउनु पर्ने :- अधिकृत तहका कर्मचारीलाई निज
कार्यरत रहेको मन्त्रालय, विभाग वा कार्यालयबाट अन्यत्र काजमा खटाउनु परेमा निजले
।गरी आएको काम नरोकिने गरी अर्को बैकल्पिक कर्मचारीको व्यवस्था गरेर मात्र काज
खटाउनु पर्नेछ ।

३८क.मन्त्रालयले काम काज गर्न खटाउन सक्ने :- सेवाको कुनै समूहको एघारौं तहको पदमा
कार्यरत अधिकृत कर्मचारीले अन्य समूहको लागि आवश्यक पर्ने शैक्षिक योग्यता हासिल
गरे पश्चात् एघारौं तहमा तीन वर्ष सेवा अवधि पूरा गरेका भएमा निजलाई मन्त्रालयले
त्यस्तो समूहको एघारौं तहको रिक्त पदमा खटाई कामकाज गराउन सक्नेछ ।

३९. कायम मुकायम मुकरर सम्बन्धी व्यवस्था :- (१) सेवाको देहायका पदहरूमा देहायका
अधिकारीले कायम मुकायम मुकरर गर्न सक्नेछ :–
(क) विभागीय प्रमुखको पदमा नेपाल सरकार,
(ख) कार्यालय प्रमुख र इकाइ कार्यालय प्रमुखको पदको निमित्त
सम्बन्धित विभागीय प्रमुख ।
(२) उपनियम (१) मा लेखिएदेखि बाहेक सेवाका अन्य पदमा कायम मुकायम
मुकरर गरिने छैन ।

४०. एक पदमा एकभन्दा बढी व्यक्ति कायम मुकायम नहुने :- सेवाको कुनै एउटा पदमा
एकै समयमा एकभन्दा बढी कर्मचारीलाई कायम मुकायम मुकरर गर्नु हुँदैन ।

४१. कायम मुकायम गर्ने आधार :- ऐनको दफा १५ को उपदफा (१) को प्रयोजनको लागि
सेवाको रिक्त वा पदाधिकार रहेको कुनै विभागीय प्रमुख वा कार्यालय प्रमुखको पदमा
कायम मुकायम गर्दा उक्त पदमा बढुवाको लागि योग्यता पुगेका सम्बन्धित समूहका
उपलब्ध कर्मचारीहरूमध्ये ज्येष्ठता, कार्य कुशलता तथा शैक्षिक योग्यताको आधारमा
मन्त्रालयले उपयुक्त ठह¥याएको व्यक्तिलाई कायम मुकायम मुकरर गर्नेछ ।

४२. कायम मुकायम मुकरर गरेको जानकारी :- ऐनको दफा १५ बमोजिम सेवाको कुनै
पदमा कायम मुकायम मुकरर गरिएकोमा त्यसको जानकारी मन्त्रालयलाई दिनु पर्नेछ ।

४३. कार्यालय प्रमुखको अधिकार प्रयोग गर्ने :- (१) कुनै कार्यालयको प्रमुख बिरामी भई वा
अन्य कुनै कारणले छोटो अवधिको लागि अनुपस्थित भएमा निज मातहतको निकटतम
जेष्ठ कर्मचारीले निजको निमित्त जनाई दैनिक कार्य सञ्चालन गर्नु पर्नेछ ।
(२) रिक्त रहेको कुनै कार्यालयको प्रमुखको पदमा हालवाला नियुक्त वा सरुवा
नभएसम्मको अवधिको लागि उपनियम (१) बमोजिमको जेष्ठ कर्मचारीले सो कार्यालयको
नगदी मौज्दात, कार्यालयको छाप, कागजपत्र र प्रशासकीय काम चलाउनका लागि
चाहिने जिन्सी समेत जिम्मा लिई कार्यालय प्रमुखको काम अर्को व्यवस्था नभएसम्म
निमित्त भई गर्नु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (२) बमोजिमको अवस्था परी काम गरेको व्यहोरा त्यस्तो निमित्त
भई काम गर्ने कर्मचारीले आफूभन्दा माथिल्ला तहमा सूचना गर्नु पर्नेछ ।
(४) कुनै कर्मचारीले कुनै पदमा कायम मुकायम भई काम गरेको वा उपनियम (
१) वा (२) बमोजिम निमित्त भई काम गरेकोमा त्यस पदमा काम गरेको अवधिको बही (
हिसाब) बुझाउने कुरामा समेत निजको उत्तरदायित्व हुनेछ ।
तर वर्षभरी बही बुझाउनु पर्नेमा हालवालाले बहाली गरिसकेको वर्षको
हालवालाले र हालवालाले बहाल नगरेको वर्षको कायम मुकायम वा निमित्त भई काम
गर्नेले बुझाउनु पर्नेछ ।

४४. कायम मुकायम वा निमित्त भई काम गरेको तलब भत्ता पाउने :- (१) कुनै पदमा
कायम मुकायम भई वा पन्ध्र दिन भन्दा बढी अवधि निमित्त भई काम गरेकोमा त्यसरी
काम गर्ने कर्मचारीले जुन पदको काम गरेको छ सोही पदको तलब भत्ता त्यसरी काम
गरेको मितिदेखि पाउनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम कायम मुकायम वा निमित्त भई काम गर्ने
कर्मचारीले पाउने तलब भत्ता निजले एक श्रेणी माथिको पदमा बढुवा पाएमा पाउने
तलब भत्ताभन्दा बढी हुने छैन ।
तर त्यसरी पाउने तलब भत्ताको रकम निजले खाईपाई आएको तलब भत्ताभन्दा
घटी हुनेछैन ।

४५. तलब भत्ता असूल उपर गरिने :- ऐनको दफा १५ विपरीत हुने गरी कुनै पदमा एक
वर्षभन्दा बढी अवधिको लागि कायम मुकायम मुकरर गरेमा त्यस्तो बढी अवधि कायम
मुकायम गरे वापत सम्बन्धित कर्मचारीले पाएको तलब भत्ताको रकम त्यसरी कायम
मुकायम मुकरर गर्ने अधिकारीबाट असूल उपर गरिनेछ

४६. कर्मचारीको सबै समय नेपाल सरकारको अधीन हुने :- यस नियमावलीमा अन्यथा
लेखिएकोमा बाहेक कर्मचारीको सबै समय नेपाल सरकारको अधीनमा हुनेछ र जुनसुकै
समयमा पनि निजलाई सरकारी काममा लगाउन सकिनेछ ।

४७. कार्यालय समय, समय पालन र हाजिरी :-(१) ऐनको दफा ५२ को अधीनमा रही
कर्मचारीले नेपाल सरकारद्वारा सरकारी कामकाजको निमित्त निर्धारित कार्यालय समयमा
नियमित रूपले आफ्नो कार्यालयमा हाजिर हुनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम निर्धारित समयमा नआउने कर्मचारीलाई सम्बन्धित
कार्यालयको प्रमुखले गयल गर्न सक्नेछ ।
तर महिनाको तीन पटकसम्म निर्धारित समय भन्दा पन्ध्र मिनेटसम्म ढिला गरी
आउने कर्मचारीलाई कार्यालयको प्रमुखले कैफियत जनाई हाजिर गर्न दिन सक्नेछ ।
(३) मुनासिब माफिकको कारण परेमा बाहेक बिदाको निकासा नलिई कुनै पनि
कर्मचारी आफ्नो कार्यालयमा अनुपस्थित हुनु हुंदैन । यसरी अनुपस्थित हुने कर्मचारीले
सात दिनभित्र बिदाको निवेदन दिनु पर्नेछ ।

४८. भैपरी आउने र पर्व बिदा :- (१) कर्मचारीले प्रत्येक वर्ष भैपरी आउने बिदा छ दिन र पर्व बिदा छ दिन गरी जम्मा बाह्र दिन लिन पाउनेछ ।
(२) भैपरी आउने र पर्व बिदामा बस्ने कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(३) भैपरी आउने र पर्व बिदा आधा दिन पनि लिन सकिनेछ ।
स्पष्टीकरण :– यस उप नियमको प्रयोजनको लागि “आधादिन” भन्नाले दैनिक
कार्यालय समयको आधा समय सम्झनु पर्छ ।
(४) एक वर्षको भैपरी आउने र पर्व बिदा सञ्चित गरी अर्को वर्षमा लिन पाइने
छैन ।
(५) मौखिक अनुरोधको आधारमा पनि बिदा दिने अधिकारीले भैपरी आउने र पर्व
बिदाको स्वीकृति दिन सक्नेछ ।
तर यसरी भैपरी आउने र पर्व बिदाको स्वीकृति दिएकोमा बिदा दिने अधिकारीले
सोको अभिलेख राख्न लगाउनु पर्नेछ ।

४९. घर बिदा :- (१) कर्मचारीले काम गरेको अवधिको बाह्र दिनको एक दिनका दरले घर
बिदा पाउनेछ ।
तर हिउँदे वा वर्षे बिदा लिन पाउने कर्मचारीले यस नियम बमोजिमको घर बिदा
पाउने छैन ।
(२) यो नियमको प्रयोजनको निमित्त “काम गरेको अवधि” भन्नाले सो अवधिभित्र
लिएको भैपरी आउने र पर्व बिदा, बिरामी बिदा, प्रसूति बिदा, प्रसुति स्याहार बिदा,
किरिया बिदा, सट्टा बिदा अतिरिक्त सेवा बिदा र सार्वजनिक बिदा समेतलाई जनाउनेछ ।
(३) घर बिदामा बस्दा कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(४) कर्मचारीले आफूले पकाएको घर बिदा १८० दिन सम्म सञ्चित गरी
राख्न पाउनेछ ।
(५) कुनै कारणले कर्मचारी सेवाबाट अलग भएमा निजको सञ्चित रहेको घर
बिदा वापत निजको पदाधिकार रहेको पदबाट खाईपाई आएको तलबको दरले हुन आउने
रकम निजले एकमुष्ट लिन पाउनेछ ।
(६) सञ्चित रहेको घर बिदाको रकम लिन नपाउंदै कुनै कर्मचारीको मृत्यु भएमा
त्यस्तो सञ्चित …………… घर बिदा वापतको रकम ऐनको दफा ५० को उपदफा (५) बमोजिमको व्यक्तिले एकमुष्ट लिन पाउनेछ ।
(७) हिउँदे वा वर्षे बिदा लिन पाउने कर्मचारीलाई उक्त बिदा नपाउने गरी काममा
खटाइएमा त्यस्तो काममा खटाउने कार्यालयले त्यस्तो कर्मचारीलाई उक्त बिदा वापत
निजको पदाधिकार रहेको पदबाट खाईपाई आएको दरले हुन आउने रकम दिनु पर्नेछ ।
(८) घर बिदा, अध्ययन बिदा वा असाधारण बिदामा बसेका कर्मचारीले सो
अवधिभरको घर बिदा पाउने छैन ।
(९) कर्मचारीले वर्षको एक पटक कम्तीमा सात दिन घर बिदा लिई घर जाँदा र
घर बिदा भुक्तान गरी घरबाट आफ्नो कार्यालयमा आउँदा पैदल बाटोलाई आठ कोशको
निमित्त एक दिनको दरले हुने दिन तथा मोटर, रेल हवाईजहाजको बाटोलाई जति दिन
लाग्ने हो त्यति दिन बाटोको म्याद पाउनेछ ।

५०. बिरामी बिदा:-  (१) कर्मचारीले प्रत्येक वर्ष बाह्र दिन बिरामी बिदा पाउनेछ ।
(२) बिरामी बिदामा बस्दा कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(३) कर्मचारी अशक्त बिरामी भई सञ्चित बिरामी बिदाले नपुग्ने भएमा निजलाई
बढीमा बाह्र दिनसम्मको पेश्की बिरामी बिदा दिन सकिनेछ ।
(४) कर्मचारीले असाधारण बिदा लिई बसेको अवधिभर बिरामी बिदा पाउने छैन ।
(५) सात दिनभन्दा बढी अवधिको बिरामी बिदाको माग गर्ने कर्मचारीले स्वीकृत
चिकित्सकको प्रमाणपत्र पेश गर्नु पर्नेछ ।

तर त्यस्तो प्रमाणपत्र पेश गर्न साधारणतया सम्भव थिएन भन्ने बिदा दिने
अधिकारीलाई विश्वास भएमा निजले सो व्यहोरा जनाई प्रमाणपत्र बिना नै उक्त बिदा
स्वीकृत गर्न सक्नेछ ।
(६) कर्मचारीले आफूले पकाएको बिरामी बिदा सञ्चित गरी राख्न पाउनेछ ।
(७) कुनै कारणले कर्मचारी सेवाबाट अलग भएमा निजको सञ्चित रहेको बिरामी
बिदा वापत निजको पदाधिकार रहेको पदबाट खाइपाई आएको तलबको दरले हुन आउने
रकम निजले एकमुष्ट लिन पाउनेछ ।
(८) सञ्चित रहेको बिरामी बिदाको रकम लिन नपाउदै कुनै कर्मचारीको मृत्यु
भएमा त्यस्तो सञ्चित बिरामी बिदाको रकम ऐनको दफा ५० को उपदफा (५)
बमोजिमको व्यक्तिले एकमुष्ट लिन पाउनेछ ।
(९) कुनै ठूलो वा कडा रोग लागि उपचार गर्न बिरामी बिदा र घर बिदाबाट
नपुग हुने भएमा स्वीकृत चिकित्सकको प्रमाणपत्र पेश गरी कर्मचारीले पछि पाउने
बिरामी बिदा र घर बिदाबाट कट्टा हुने गरी पैंतालीस दिनसम्म थप बिरामी बिदा
पेश्कीको रूपमा लिन सक्नेछ । त्यसरी पेश्की बिरामी बिदा लिई बसेको कर्मचारीले पूरा
तलब पाउनेछ ।
(१०) उपनियम (९) बमोजिम लिएको बिदाले नपुग भई थप बिदा लिनु परेमा
नेपाल सरकारले तोकेको मेडिकल बोर्डको सिफारिसमा कर्मचारीले पाउने असाधारण
बिदाबाट कट्टा हुने गरी सेवा अवधिभरमा बढीमा एक वर्ष असाधारण बिदा लिन सक्नेछ ।
(११) उपनियम (९) बमोजिम पेश्की बिरामी बिदा लिने कर्मचारीको मृत्यु भएमा
त्यसरी पेश्की लिएको बिरामी बिदा स्वतः मिनाहा हुनेछ ।

५१. प्रसूती बिदा :- (१) महिला कर्मचारी सुत्केरी हुने भएमा सुत्केरी हुनु अघि वा पछि गरी
साठी दिन प्रसूती बिदा पाउनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम प्रसूती बिदा लिएको महिला कर्मचारीले चाहेमा कुनै
पनि बिदाबाट कट्टा नहुने गरी थप छ महिनासम्म बेतलबी प्रसूति विदा लिन सक्नेछ ।
तर उपनियम (२) बमोजिमको बिदा लगातार रुपमा लिनु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (२) बमोजिम वेतलबी बिदामा बसेको अवधि नोकरी अवधिमा
जोडिनेछ ।
(४) प्रसूति विदामा बस्दा महिला कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(५) प्रसूति बिदा तथा प्रसूति स्याहार बिदा पाएका कर्मचारीलाई शिशुको
स्याहारको निमित्त ऐनको दफा ४२ को उपदफा (३) बमोजिम जनही एकमुष्ट पाँच हजार
रुपैयाँ शिशु स्याहार भत्ता दिइनेछ ।
(६) प्रसूति बिदा लिएको अभिलेख सम्बन्धित कार्यालयले अद्यावधिक बनाई राख्नु
पर्नेछ ।

५१क.प्रसूति स्याहार बिदा :- (१) कुनै पुरुष कर्मचारीको पत्नी सुत्केरी हुने भएमा त्यस्तो
कर्मचारीले सुत्केरीको अघि वा पछि गरी पन्ध्र दिन प्रसूति स्याहार बिदा लिन पाउनेछ ।
(२) प्रसूति स्याहार बिदामा बस्ने कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(३) प्रसूति स्याार बिदा लिएको कर्मचारीले त्यस्तो बिदा लिएको मितिले पैंतीस
दिनभित्रमा बच्चाको जन्म सम्बन्धी कागजात आफू कार्यरत कार्यालयमा पेश गर्नु पर्नेछ ।
(४) उपनियम (३) बमोजिमको अवधिभित्र त्यस्तो प्रमाणपत्र पेश नगर्ने
कर्मचारीको त्यस्तो बिदाको अवधि निजले पाउने अन्य बिदाबाट कट्टा गरिनेछ ।
(५) प्रसूति स्याहार बिदाको अभिलेख सम्बन्धित कार्यालयले अद्यावधिक गरी राख्नु
पर्नेछ ।

५२. किरिया बिदा :- (१) कुनै कर्मचारीले कूल धर्म अनुसार आफै किरिया बस्नु परेमा पन्ध्र
दिन किरिया बिदा पाउनेछ । महिला कर्मचारीको पतिले किरिया बस्नु परेमा निजलाई
पनि त्यत्तिनै दिन किरिया बिदा दिइनेछ ।
(२) यस नियमावलीमा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि आफ्नो घरमा गई
किरिया बिदा बस्ने कर्मचारीलाई घर जाँदा र आउँदा नियम ४९ को उपनियम (९)
बमोजिमको थप बाटोको म्याद दिईनेछ ।
(३) किरिया बिदामा बस्दा कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।

५३. अध्ययन बिदा :- (१) सेवालाई उपयोगी र आवश्यक पर्ने विषयमा मन्त्रालयको वा
मन्त्रालायलाई प्राप्त स्वदेशी वा बैदेशिक छात्रवृत्तिमा मनोनयन वा छानिई अध्ययन गर्न
जाने कर्मचारीले अध्ययन अवधिभर अध्ययन बिदा पाउन सक्नेछ ।
(२) कर्मचारीले सेवा अवधिभरमा एकै पटक वा पटक पटक गरी बढीमा छ
वर्षसम्म अध्ययन बिदा पाउनेछ ।
तर एउटा अध्ययन पूरा गरी फर्कि सेवामा हाजिर भएको तीन वर्ष पूरा नभई
सोही कर्मचारीलाई पुनः अर्को पटक अध्ययन बिदा दिइनेछैन ।
(३) उपनियम (२) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि कुनै अध्ययनको
निमित्त मनोनयन भई अध्ययन बिदा लिई गएको कर्मचारीलाई थप विषयमा अध्ययन गर्न
वा थप उपाधि हासिल गर्नको निमित्त अध्ययन बिदा थपिने छैन तथा असाधारण बिदा
पनि दिइने छैन ।
(४) अध्ययन बिदामा बस्दा कर्मचारीले पूरा तलब पाउनेछ ।
(५) सम्बन्धित समूह उपसमूहलाई उपयोगी र आवश्यक पर्ने विषयमा नेपाल
सरकारको पूर्व स्वीकृति लिई निजी प्रयासमा अध्ययन गर्न जाने कर्मचारीलाई उपनियम
(२) बमोजिम अध्ययन बिदा दिन सकिनेछ । उपनियम (४) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको
भए तापनि त्यस्तो अध्ययन बिदामा बस्ने कर्मचारीहरूले तलब पाउने छैन ।
(६) कर्मचारीले आफू बहाल रहेको पदमा अति दुर्गम क्षेत्रमा कम्तीमा एक
वर्ष र दुर्गम क्षेत्रमा दुई वर्ष रुजु हाजिर रही तीन वर्षसम्म सेवा नगरी अध्ययन बिदा पाउने
छैन ।
तर पद वा दरबन्दी वा कार्यालय नभएका कारण अति दुर्गम वा दुर्गम क्षेत्रमा
सेवा गर्न नपाएको अवस्थामा त्यस्ता कर्मचारीलाई उल्लिखित क्षेत्रमा सेवा नगरेको भए
तापनि अध्ययन बिदा दिन बाधा पर्ने छैन ।
स्पष्टीकरण :- यस नियमावली बमोजिम कुनै कर्मचारीले गरेको अस्थायी सेवा अवधि
स्थायी सेवा अवधिमा गणना भएको रहेछ भने यस उपनियमको प्रयोजनको लागि सो
अस्थायी सेवा अवधि समेत गणना गरिनेछ ।

(६क) उपनियम (६) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि नेपाल सरकारले
तोकेको नेपाल …… भित्रका विश्वबिद्यालय वा शिक्षण संस्थाद्वारा सञ्चालन गरिने
स्नातकोत्तर तहमा अध्ययनका लागि छानिएका कर्मचारीले कम्तीमा एक वर्ष अति
दुर्गमक्षेत्र वा दुई वर्ष दुर्गम क्षेत्रमा सेवा गरी न्यूनतम दुई वर्ष अवधि पूरा गरेको भए त्यस्तो कर्मचारीलाई अध्ययन बिदा प्रदान गर्न बाधा पर्ने छैन ।
(७) कुनै योजना वा कार्यक्रमलाई कार्यान्वयन गर्नको निमित्त अत्यावश्यक भएको
तालिम प्राप्त गर्नको लागि नेपाल सरकारले कुनै कर्मचारीलाई मनोनयन गरी खटाएमा

यस नियमको प्रयोजनको लागि नेपाल सरकारले मिति २०६०।२।१ को नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी देहायको विश्व विद्यालय वा शिक्षण संस्थालाई तोकेको:-
(क) चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान वीर अस्पताल, काठमाडौं ।
(ख) त्रि.वि. शिक्षण अस्पताल महाराजगंज, काठमाडौं ।
(ग) वी.पीं कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान, धरान ।
त्यस्तो तालिम अवधिभर निजलाई काजको रूपमा पठाइनेछ र सो अवधिभर निजलाई
पूरा तलब दिइनेछ ।
तर यस प्रकारको काज तालिमको निमित्त मात्र हुनु पर्नेछ र कुनै पनि
कर्मचारीलाई शैक्षिक उपाधि हासिल गर्न पठाउँदा तालिम काज दिइने छैन ।

५४. असाधारण बिदा :- (१) कर्मचारीले असाधारण बिदा लिनु पर्ने कारण सहित निवेदन दिनु
पर्नेछ र कारण मनासिव देखिएमा नेपाल सरकारले एक पटकमा एक वर्षमा नवढाई र
सेवा अवधिभरमा तीन वर्षमा नवढाई असाधारण बिदा दिन सक्नेछ ।
(२) असाधारण बिदामा बस्ने कर्मचारीले सो अवधिभर तलब पाउने छैन ।
तर नियम ५० को उपनियम (१०) बमोजिम असाधारण बिदामा बस्ने कर्मचारीले
त्यस्तो बिदामा बसेको अवधिको पूरा तलब पाउनेछ ।
(३) पाँच वर्ष सरकारी सेवा अवधि नपुगी कुनै कर्मचारीले असाधारण बिदा पाउने
छैन ।
तर,
(क) नियम ५० को उपनियम (१०) बमोजिम थप बिरामी बिदा वापत असाधारण बिदामा बस्न यस उपनियमले वाधा पुर्याएको छैन ।

(ख) नेपाल सरकरको पूर्व स्वीकृति लिई निजी प्रयासमा अध्ययन गर्न चाहने कर्मचारीले दुई वर्षको सेवा अवधि पूरा गरेपछि उपनियम १) बमोजिम पाउने असाधारण बिदाबाट कट्टा हुने गरी एकै पटक वा पटक पटक गरी बढीमा चार वर्षसम्म असाधारण बिदा पाउन सक्नेछ ।
तर तीन वर्षसम्मको असाधारण बिदा उपनियम (१) बमोजिमको असाधारण बिदाबाट कट्टा हुनेछ ।

(३क) उपनियम (३) को खण्ड (ख) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि कुनै पनि विषयमा अध्ययन गर्नको लागि चार वर्ष भन्दा बढी अवधि लाग्ने भएमा त्यस्तो गर्ने कर्मचारीलाई असाधारण विदा दिइने छैन ।
(३ख) अध्ययनको लागि असाधारण बिदा लएको कर्मचारीले अध्ययन नगरी सेवा गर्न पाउने छैन ।

(४) …………….. कुनै कर्मचारीले लिएको असाधारण बिदाको अवधि कुनै पनि
प्रयोजनको लागि निजको सेवा अवधिमा गणना गरिने छैन ।

५५. सट्टा बिदा :- (१) स्वास्थ्य संस्था, अस्पताल, हेल्थपोष्ट जस्ता सार्वजनिक बिदाको दिनमा
काम गर्नु पर्ने कार्यालयहरूमा कार्यरत कर्मचारीहरूले सार्वजनिक बिदाको दिन काम गरे
वापत सट्टा बिदा पाउन सक्नेछन् र त्यस्तो बिदा अर्को तीन महिनाभित्रमा पालो मिलाई
बस्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम पालो मिलाई सट्टा बिदा लिन नसकेको जति
अवधिको तलब बराबरको भुक्तानी दिइनेछ ।
(३) सट्टा बिदाको अभिलेख सम्बन्धित कार्यालय प्रमुखले अद्यावधिक गरी राख्नु
पर्नेछ ।

५६. अतिरिक्त सेवा बिदा :- (१) स्वास्थ्य संस्था, अस्पताल, हेल्थपोष्टमा हप्तामा चालीस घण्टा
भन्दा बढी काम गर्नु पर्ने कर्माचारीहरूले बढी समय काम गरे वापत अतिरिक्त सेवा बिदा
पाउनेछन् र त्यस्तो बिदा अर्को तीन महिनाभित्रमा पालो मिलाई लिन सक्नेछन् ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम पालो मिलाई अतिरिक्त सेवा बिदा लिन नपाए जति
अवधिको तलब बराबरको भुक्तानी दिइनेछ ।
(३) अतिरिक्त सेवा बिदाको अभिलेख सम्बन्धित कार्यालय प्रमुखले अद्यावधिक
गरी राख्नु पर्नेछ ।

५७. अन्तर्राष्ट्रिय संघ, संस्थामा सेवा गर्न बिदा दिन सकिने :- कुनै कर्मचारीले बिदा लिई
अन्तर्राष्ट्रिय संघ, संस्थामा सेवा गर्न जान निवेदन दिएमा र यसरी सेवा गर्न पठाउँदा
नेपाल सरकारलाई समेत उपयोगी हुने पर्याप्त आधार रहेमा नेपाल सरकारले नियम ५४
को उपनियम (१) बमोजिम निजले पाउन सक्ने असाधारण बिदाबाट कट्टा हुने गरी पछि
सेवा गर्न फर्की आउने कवुलियत गराई निजलाई त्यस्तो सेवा गर्न जानको लागि नोकरी
अवधिमा एक पटकमा एक वर्षमा नबढाई बढीमा तीन वर्षसम्मको लागि अनुमति दिन
सक्नेछ ।
तर यस नियम बमोजिम अन्तर्राष्ट्रिय संघ, संस्थामा सेवा गर्न जाने कर्मचारीलाई
काजको रूपमा खटाइने छैन ।

५८. बिदा माग गर्ने विधि :- (१) बिदाको निकासाको निमित्त कर्मचारीले आफूलाई चाहिएको
बिदाको अवधि, कारण र विदेश जानु पर्ने भए सो समेत खोली अनुसूची–१५ बमोजिमको
ढाँचामा आफ्नो कार्यालय मार्फत बिदा दिने अधिकारी समक्ष निवेदन पेश गर्नु पर्नेछ र
बिदा दिने अधिकारीले पनि बिदा स्वीकृत वा अस्वीकृत भएको सूचना सो कर्मचारीलाई
दिनु पर्नेछ ।
(२) देहायका कुरामा बिदा दिने अधिकारीलाई चित्त बुझेमा निजले निवेदनको
मिति भन्दा अगाडी देखिको मितिबाट बिदा स्वीकृत गर्न सक्नेछ :–
(क) बिदा दिने अधिकारीको पूर्व स्वीकृति लिन सम्भव थिएन भन्ने,
(ख) पूर्व स्वीकृति प्राप्तिको लागि निवेदकले सकभर प्रयास गरेको
थियो भन्ने ।
(३) अध्ययन बिदाको लागि निवेदन दिंदा अरू कुराको अतिरिक्त मुख्यत देहायका
कुराहरू उल्लेख गर्नु पर्नेछ :–
(क) आफूले अध्ययन गर्न खोजेको विषयको विवरण,
(ख) अध्ययन गरिने विश्वबिद्यालय, संस्था वा प्रशिक्षण केन्द्रमा प्रवेश
गर्ने स्वीकृति प्राप्त भएको विवरण,
(ग) नेपाल सरकारलाई त्यस्तो बिदाको सम्बन्धमा विचार गर्न
सहायक हुने अन्य आवश्यक विवरण ।

५९. बिदा दिने अधिकारी :- (१) देहायको बिदा देहायको अधिकारीले स्वीकृत गर्न सक्नेछ :–
बिदाको किसिम बिदा स्वीकृत गर्ने अधिकारी
(क) भैपरी आउने र पर्व बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(ख) घर बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(ग) बिरामी बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(घ) प्रसूति बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(घ१) प्रसूति स्याहार बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(ङ) किरिया बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(च) अध्ययन बिदा नेपाल सरकार
(छ) असाधारण बिदा नेपाल सरकार
(ज) सट्टा बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(झ) अतिरिक्त सेवा बिदा सम्बन्धित कार्यालयको प्रमुख
(२) अधिकृत बाह्रौ तहको कर्मचारीको उपनियम (१) को खण्ड (क) मा
उल्लिखित बिदा बाहेक अन्य बिदाहरू मन्त्रालयले स्वीकृत गर्नेछ ।
(३) उपनियम (१) को खण्ड (क) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि भैपरी
आउने र पर्व बिदा विभागीय प्रमुख र कार्यालय प्रमुख आफैले लिन सक्नेछ ।
तर कार्यालय प्रमुखको खण्ड (च) र (छ) बाहेकका अन्य बिदाहरू बिभागीय
प्रमुखले स्वीकृत गर्नेछ ।

६०. बिदा परिणत नहुने :- यस परिच्छेद बमोजिम कर्मचारीले जुन बिदा लिई बसेको हो सोही
बिदा नै उपभोग गर्नु पर्नेछ । पहिले कुनै एक किसिमको बिदा स्वीकृत भएकोमा त्यस्तो
बिदा पछि किरिया बिदा वा प्रसूति बिदा बाहेक अर्को किसिमको बिदामा परिणत गराउन
पाइने छैन ।

६१. सार्वजनिक बिदा गाभिने :- भैपरी आउने र पर्व बिदा बाहेक अरू कुनै प्रकारको बिदा
लिई बसेको कर्मचारीले सो बिदा भुक्तान हुँदा सार्वजनिक बिदा पर्न गएमा र सार्वजनिक
बिदा पछि पनि कार्यालयमा हाजिर नभएमा सो सार्वजनिक बिदाको अवधि पनि निज
कर्मचारीले लिएको बिदा वा सो बिदा बाँकी नभएमा लिन पाउने अरू बिदामा बसेको
मानिनेछ ।

६२. कार्यालयमा अनुपस्थित हुने उपर कारबाही :- बिदा नलिई आफ्नो कार्यालयमा
अनुपस्थित हुने कर्मचारीलाई गयल र तलब कट्टी गरी विभागीय सजाय समेत गर्न सकिने
छ । यसरी गयल भएको अवधिको तलब र भत्ता समेत दिइने छैन र त्यसरी गयल भएको
अवधि सेवा अवधिमा गणना हुने छैन ।

६३. बिदाको अभिलेख  :-(१) बिदा दिने अधिकारीले आफ्नो मातहतमा काम गर्ने कर्मचारीको
बिदाको अभिलेख राख्न लगाउनु पर्नेछ । कुनै कर्मचारीलाई प्रसूति बिदा, प्रसूति स्याहार
बिदा, असाधारण बिदा वा अध्ययन बिदा दिएकोमा त्यसको सूचना निजामती किताबखाना
र तलब खर्च लेख्ने कार्यालयलाई समेत पठाउनु पर्नेछ ।
(२) कुनै कर्मचारी एक कार्यालयबाट अर्को कार्यालयमा सरुवा वा बढुवा भएमा
सरुवा वा बढुवाको जनाउको साथै बिदाको अभिलेखको उतार पनि हालको कार्यालयमा
पठाउनु पर्नेछ । यस्तो बिदाको अभिलेख अनुसूची–१६ बमोजिम राख्नु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (२) बमोजिमको बिदाको अभिलेखको एक प्रति उतार सम्बन्धित
कर्मचारीलाई समेत दिनु पर्नेछ । बढुवाको लागि कारबाही हुँदा यस्तो बिदाको अभिलेख
पेश गर्ने जिम्मेवारी कर्मचारीको सम्बन्धित विभाग वा मन्त्रालयको हुनेछ ।

64. बिदा अधिकारको कुरा होइन :- बिदा अधिकारको कुरा होइन, सहुलियत मात्र हो ।

६५. बढुवा समिति :- ऐनको दफा २५ को उपदफा (३) बमोजिम सेवाको सहायक तहको
पदमा बढुवा गर्न देहायका कार्यालयको लागि देहाय बमोजिम बढुवा समितिहरू रहने
छन् :–
(क) मन्त्रालय र विभागहरूको लागि
(अ) लोक सेवा आयोगको सदस्य वा लोक सेवा

आयोगले तोकेको पदाधिकारी                                          – अध्यक्ष
(आ) मन्त्रालयको सचिव वा सो सरहका पदाधिकारीले
तोकेको अधिकृत                                                            – सदस्य
(इ) सम्बन्धित निकायको प्रशासन शाखाको प्रमुख वा
विभागीय प्रमुखले तोकेको अधिकृत                               – सदस्य
(ख) क्षेत्रीय स्वास्थ्य सेवा निर्देशनालय र जिल्ला स्थित स्वास्थ्य कार्यालयहरूका
लागि
(अ) लोक सेवा आयोगको सदस्य वा लोक सेवा
आयोगले तोकेको पदाधिकारी                                     – अध्यक्ष
(आ) सम्बन्धित प्रमुख जिल्ला अधिकारी वा निजले
तोकेको अधिकृत                                                    – सदस्य
(इ) सम्बन्धित निकायको प्रमुख                               – सदस्य

६६. बढुवा समितिको सचिवालय र बैठक :- (१) ऐनको दफा ८ को उपदफा (१) बमोजिम
कार्यक्षमताको मूल्याङ्कनद्वारा अधिकृत तहका पदहरूमा बढुवाको निमित्त ऐनको दफा २५
बमोजिमको बढुवा सचिवालयको काम मन्त्रालयले गर्नेछ ।
(२) नियम ६५ को खण्ड (क) र (ख) बमोजिम सहायक तहका पदहरू बढुवाको
निमित्त बढुवा समितिको सचिवालय सम्बन्धित निकायनै हुनेछ ।
(३) सेवाको प्रत्येक समूह वा उप समूह अन्तर्गतका रिक्त पदहरू कार्यक्षमताको
मूल्याङ्कन गरी बढुवाद्वारा पूर्ति गर्नको निमित्त प्रत्येक छ/छ महिनामा बढुवा समितिको
बैठक बस्नेछ ।

६७. पदपूर्तिको सूचनाको प्रकाशन र निवेदन :- (१) ऐन तथा यस नियमावली बमोजिम
पद पूर्ति प्रतिशत तथा पदसंख्या निर्धारण भएपछि त्यसमा कार्यक्षमताको मूल्याङ्कनद्वारा
बढुवा हुने अधिकृत तहका पदहरूको विवरण सहितको सूचना लोक सेवा आयोगले
प्रकाशित गर्नेछ । तर सहायक तहको पदको हकमा त्यस्तो सूचना प्रकाशित गर्ने र
निवेदन संकलन गर्ने कार्य सम्बन्धित बढुवा समितिको सचिवालयको हुनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम प्रकाशित हुने सूचनामा बढुवा गरिने पदको लागि
आवश्यक पर्ने सेवा अवधि, सम्भाव्य उम्मेदवार हुन जेष्ठता गणना गरिने (असार
मसान्तको हिसाबले) अवधि, शैक्षिक, योग्यता, बढुवा हुने पदको विवरण तथा संख्या, पद
रिक्त भएको कार्यालय, निवेदन म्याद र स्थान समेत खुलाएको हुनु पर्नेछ ।
(२क) सम्भाव्य उम्मेदवार हुने अवधि (आषाढ मसान्त) बाहेक बढुवाको अङ्क
दरखास्त दिने अन्तिम म्यादसम्मको मात्र गणना गरिनेछ ।
(३) सम्बन्धित उम्मेदवारले उपनियम (१) बमोजिमको सूचनामा तोकिएको
म्यादभित्र लोक सेवा आयोगद्वारा निर्धारित ढाँचामा निवेदन पेश गर्नु पर्नेछ । यसरी पेश
हुन आएको निवेदनहरू बढुवा सिफारिसको कारबाही चलाउन अधिकृत तहको पदको
हकमा लोक सेवा आयोगले सम्बन्धित बढुवा समितिको सचिवालयमा पठाउनु पर्नेछ ।

६८. बढुवाको प्रयोजनको लागि सेवा अवधिको गणना :- ऐनको दफा २६ बमोजिमको सेवा
अवधि तथा दफा २९ को उपदफा (२) को खण्ड (ख) बमोजिम जेष्ठता वापतको अङ्क
गणना गर्ने प्रयोजनको लागि यो नियमावली प्रारम्भ हुँदाका बखत निजामती सेवाको श्रेणी
प्रणालीबाट ऐन तथा यस नियमावली बमोजिम तह प्रणालीमा मिलान हुने कर्मचारीहरू
निजामती सेवा ऐन, २०४९ तथा निजामती सेवा नियमावली, २०५० बमोजिम जुन जुन
पदमा जुन जुन मितिमा नियुक्ति वा बढुवा भई बहाल रहेका हुन् सोही मितिदेखिनै गणना
गरिनेछ ।

६९. बढुवाको लागि सम्भाव्य उम्मेदवार :- (१) सेवाको समूह वा उपसमूहका अधिकृत तहको
रिक्त पदहरूमा कार्यक्षमताको मूल्याङ्कनद्वारा बढुवा गर्नको निमित्त रिक्त पदभन्दा एक तह
मुनिका सम्बन्धित समूह वा उपसमूह अन्तर्गत ऐनको दफा २६ बमोजिमको सेवा अवधि
पुगेका कर्मचारीहरू सम्भाव्य उम्मेदवार हुनेछन् ।
(१क) उपनियम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भएतापनि सेवाका समूह वा
उपसमूहका अधिकृत नवौं तहका रिक्त पदहरूमा कार्य क्षमताको मूल्याङ्कनद्वारा बढुवा
हुनको निमित्त रिक्त पद भन्दा एक तह मुनिको जनरल हेल्थ सर्भिसेज समूहको पदमा रही
ऐनको दफा २६ बमोजिमको सेवा अवधि पूरा गरेका र अनुसूची–७ मा तोकिएको
सम्बन्धित शैक्षिक योग्यता प्राप्त गरेका कर्मचारीहरू सम्भाव्य उम्मेदवार हुन सक्नेछन् ।
(२) सहायक तहका पदहरूमा त्यसरी बढुवा गर्नको निमित्त सेवा अवधि पुगेका
देहाय बमोजिमका कर्मचारी सम्भाव्य उम्मेदवार हुनेछन् :–
(क) मन्त्रालय तथा विभागमा रिक्त सहायक पदको लागि मन्त्रालय र
विभागमा कार्यरत सम्बन्धित समूह तथा उपसमूहको एक श्रेणी
मुनिको पदमा कार्यरत कर्मचारीहरू,
(ख) क्षेत्रीय निर्देशनालय र सो अन्तर्गतका कार्यालयहरूमा रिक्त
सहायक तहको पदको लागि सम्बन्धित क्षेत्रीय निर्देशनालय र
सो अन्तर्गतका कार्यालयहरूमा कार्यरत सम्बन्धित समूह तथा
उपसमूहको एक श्रेणी मुनिको पदमा कार्यरत कर्मचारीहरू ।
(३) उपनियम (२) को खण्ड (क) र (ख) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि
ऐन तथा यस नियमावली बमोजिम पदपूर्ति प्रतिशत निर्धारण भई बढुवाको लागि
पदसंख्या छुट्याई सकेपछि पदसंख्या छुट्याउनु अघि कार्यरत कर्मचारीको सरुवा अन्य
कार्यालयमा भए तापनि निजलाई साविक (सरुवा हुनु अघि) को कार्यालयमा छुट्याइएको
पदमा हुने बढुवाको लागि सम्भाव्य उम्मेदवार हुनबाट बञ्चित गरिनेछैन ।

७०. कार्यक्षमताको आधारमा बढुवा :- कर्मचारीको कार्यक्षमताको मूल्याङ्कन ऐनको दफा २९
बमोजिम गरी सबैभन्दा बढी अङ्क प्राप्त गर्ने कर्मचारीलाई सबैभन्दा पहिले बढुवा
गरिनेछ ।
तर कार्यक्षमताको मूल्याङ्कन गर्दा समान अङ्क प्राप्त गर्ने कर्मचारीको हकमा
जेष्ठताको आधारमा बढुवा गरिनेछ र त्यस्ता कर्मचारीको जेष्ठता निर्धारण गर्दा देहायको
आधारमा गरिनेछ :–
(क) हाल बहाल रहेको तहको पदमा नियुक्ति वा बढुवा निर्णय भएको
मितिको आधारमा,
(ख) खण्ड (क) बमोजिम जेष्ठता नछुट्टिएमा सो भन्दा एक तह
मुनिको पदमा नियुक्ति वा बढुवा निर्णय भएको मितिको
आधारमा,
(ग) खण्ड (क) र (ख) मा उल्लिखित कुनै पनि आधारबाट जेष्ठता
नछुट्टिएमा लोक सेवा आयोगको सिफारिसको योग्यताक्रमको
आधारमा ।
तर लोक सेवा आयोगबाट खुल्ला प्रतियोगिता र बढुवा प्रतियोगिताको एकै
मितिमा सिफारिस प्राप्त भएको रहेछ भने खुल्ला प्रतियोगिताबाट सिफारिस भएको
कर्मचारीको जेष्ठता कायम गरिनेछ ।

७१. कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन  :-१) कर्मचारीको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कनको लागि
प्रयोग गरिने कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन फाराम अनुसूची–१७ बमोजिम हुनेछ ।
(२) कर्मचारीको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कनको लागि मूल्याङ्कन गरिने
कर्मचारीभन्दा एक तह माथिको सम्बन्धित कर्मचारी सुपरिवेक्षक हुनेछ र सुपरिवेक्षकभन्दा
एक तह माथिको सम्बन्धित कर्मचारी पुनरावलोकनकर्ता हुनेछ ।
तर,
(क) अधिकृत तहको कर्मचारीहरूको सुपरिवेक्षक सहायक तहको
कर्मचारी हुने छैन ।
(ख) जिल्लास्थित कार्यालयहरूमा सहायक तहको कर्मचारीको
पुनरावलोकनकर्ता अधिकृत कर्मचारी नभएमा पुनरावलोकन
समितिको अध्यक्षले तोकेको अधिकृत पुनरावलोकनकर्ता हुनेछ ।
(ग) कुनै अधिकृत तहको कर्मचारीको सुपरिवेक्षक अधिकृत बाह्रौ
तहको कर्मचारी भएमा निजले नै पुनरावलोकनकर्ता समेत भई
काम गर्नेछ ।
(घ) कार्यालय प्रमुख वा विभागीय प्रमुख भई काम गर्ने कर्मचारीले
आफू मातहत काम गर्ने समान तहका कर्मचारीको समेत कार्य
सम्पादन मूल्याङ्कनको निमित्त सुपरिवेक्षक भई काम गर्न
सक्नेछ ।
स्पष्टीकरण : मूल्याङ्कन गरिने कर्मचारी र निजको सुपरिवेक्षक हुने
कर्मचारी समान तहको भई एउटै सेवा, समूह वा उपसमूहमा बढुवाको
लागि दुवै संभाव्य उम्मेदवार हुने भएमा त्यस्तो कर्मचारीको कार्य
सम्पादन मूल्याङ्कनको लागि उक्त सुपरिवेक्षक हुने कर्मचारीले कार्य
सम्पादन मूल्याङ्कन फाराममा उल्लिखित आधारलाई दृष्टिगत गरी आफ्नो
लिखित मन्तव्य सहित सो फाराममा पुनरावलोकनकर्ता वा आफूभन्दा
माथिल्लो तहको कर्मचारी समक्ष सुपरिवेक्षणको निमित्त पेश गर्नु पर्नेछ ।
(ङ) अधिकृत बाह्रौ तहमा कार्यरत कर्मचारीको सुपरिवेक्षक तथा
पुनरावलोकनकर्ता मन्त्रालयको सचिव हुनेछ ।
(३) सहायक तहको कर्मचारीको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कनको लागि देहायको
पुनरावलोकन समिति रहनेछ :–
(क) मन्त्रालयको सचिव वा सम्बन्धित
विभागीय प्रमुखले तोकेको अधिकृत                           – अध्यक्ष
(ख) सम्बन्धित पुनरावलोकनकर्ता                               – सदस्य
(ग) सम्बन्धित सुपरीवेक्षक                                          – सदस्य

(४) अधिकृत छैठौंदेखि दशौं तहसम्मका कर्मचारीको कार्य सम्पादन
मूल्याङ्कनको लागि देहायको पुनरावलोकन समिति रहनेछ :–
(क) मन्त्रालयको सचिव                                              – अध्यक्ष
(ख) मन्त्रालयको सचिवले तोकेको एघारौं वा
बाह्रौं तहको अधिकृत                                                  – सदस्य
(ग) सम्बन्धित विभागको महानिर्देशक                              – सदस्य

(५) अधिकृत एघारौं तहका कर्मचारीको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कनको लागि
देहायको पुनरावलोकन समिति रहनेछ :–
(क) मुख्य सचिव वा निजले तोकेको नेपाल
सरकारको सचिव                                                      – अध्यक्ष
(ख) मन्त्रालयको सचिव                                            – सदस्य
(ग) मन्त्रालयको सचिवले तोकेको बाह्रौं तहको
अधिकृत                                                                  – सदस्य
(६) कर्मचारीको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन गरी दिइने कूल चालीस अङ्कको
विभाजन देहाय बमोजिम हुनेछ :–
(क) सुपरिवेक्षकले दिन सक्ने अधिकतम अठार अङ्क
(ख) पुनरावलोकनकर्ताले दिन सक्ने अधिकतम बाह्र अङ्क
(ग) पुनरावलोकन समितिले दिन सक्ने
अधिकतम दश अङ्क
(७) सुपरिवेक्षक, पुनरावलोकनकर्ता र पुनरावलोकन समितिले कर्मचारीहरूको
कार्य सम्पादन वापत अङ्क दिंदा ……………… देहाय बमोजिमको प्रक्रिया अपनाउन
सक्नेछ :–
(क) पेश हुन आएका कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन फारामहरू
छानबीन गरी सो फारामहरूमा कार्य सम्पादन र अङ्क वितरण
बीच सामन्जस्य कायम गर्ने,
(ख) कुनै निकायको समष्टिगत उपलब्धि र त्यसमा कार्यरत
कर्मचारीको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन बीचको पारस्परिक
सम्बन्ध माथि विचार गर्ने,
(ग) पेश हुन आएका कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन फारामहरूमा
आवश्यक देखिएमा पुनरावलोकनकर्ता वा सुपरिवेक्षकसँग
पुष्ट्याइको माग गर्ने वा पुनर्विचारको लागि निजकहाँ पठाउने,
(घ) पुनः पेश हुन आएको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन फाराम पुष्ट्याई
औचित्यपूर्ण नभएको वा अङ्क संशोधन समेत नभई आएमा
पुनरावलोकन समितिले यस विषयमा टिप्पणी गरी त्यस्तो
सुपरिवेक्षक वा पुनरावलोकनकर्ताको अभिलेख राख्न सम्बन्धित
निकायमा लेखि पठाउने ।
(७क) कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन बापत सुपरिवेक्षक वा पुनरावलोकनकर्ताले
पञ्चानब्बे प्रतिशतभन्दा बढी वा पचहत्तर प्रतिशतभन्दा कम अङ्क प्रदान गर्दा सोको स्पष्ट
कारण खुलाउनु पर्छ र पचहत्तर प्रतिशतभन्दा कम अङ्क दिएकोमा सम्बन्धित कर्मचारीलाई
जानकारी गराई निजले प्रतिक्रिया दिएमा सो समेत राखी पुनरावलोकन समिति समक्ष
पेश गर्नु पर्नेछ । पुनरावलोकन समितिलाई सुपरिवेक्षक वा पुनरवालोकनकर्ता वा दुबैले
गरेको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन चित्त नबुझेमा सोको स्पष्ट कारण समेत खुलाई फिर्ता
पठाउन सक्नेछ । त्यसरी फिर्ता पठाएकोमा सम्बन्धित मूल्याङ्कनकर्ताले पुनः मूल्याङ्कन गरी
वा पहिले गरेको मूल्याङ्कनमा संशोधन गर्न आवश्यक नभए सोको औचित्यपूर्ण कारण
खुलाई पुनरावलोकन समिति समक्ष पेश गर्नु पर्नेछ ।
(८) कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कनको प्रयोजनको निमित्त अङ्क गणना गर्दा बढुवा
वा स्तरबृद्धिको लागि सम्भाव्य उम्मेदवार हुन जति वर्षको सेवा आवश्यक पर्ने हो
पछिल्लो त्यति वर्षको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन बापत प्राप्त अङ्कको औसत अङ्क गणना
गरिनेछ ।
तर,
(१) अध्ययन वा तालिममा भएको अवधिको कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन
वापत त्यस्तो अध्ययन वा तालिममा जानुभन्दा तत्काल अघिको
वर्षमा जति अङ्क पाएको छ त्यही अनुपातमा नै अङ्क दिइनेछ ।
(२) असाधारण बिदामा बसेको अवधिलाई कटाएर मात्रै सम्भाव्य
उम्मेदवारीको हिसाब गरिनेछ र त्यस्तो आसाधारण बिदाको
अवधिको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन फाराम भरिने छैन । एक
वर्षभन्दा कम तर छ महिना वा सो भन्दा बढी अवधिको कार्य
सम्पादनको मूल्याङ्कन गर्दा एक वर्षकै लागि तोकिएको अङ्कको
दामासाहीले गणना गरिनेछ ।

७१क. कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन गर्ने अवधि :- (१) प्रत्येक वर्ष श्रावण ७ गतेभित्र सम्बन्धित
कर्मचारीले आफ्नो कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन फाराम भरी सुपरिवेक्षक समक्ष पेश गर्नु
पर्नेछ । सुपरिवेक्षकले श्रावण मसान्तभित्र सुपरीवेक्षण गरी पुनरावलोकनकर्तालाई बुझाई
सक्नु पर्नेछ ।
(२) पुनरावलोकनकर्ताले उपनियम (१) बमोजिम प्राप्त हुन आएको कार्य
सम्पादन मूल्याङ्कन फाराम भाद्र मसान्तभित्र मूल्याङ्कन गरी पुनरावलोकन समिति समक्ष
बुझाई सक्नु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (१) र (२) बमोजिम मूल्याङ्कन भइसकेपछि पुनरावलोकन समितिले
कात्तिक मसान्तभित्र कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन गरी एक प्रति लोक सेवा आयोगमा पठाउनु
पर्नेछ ।
७२. ज्येष्ठताको मूल्याङ्कन :- कर्मचारीलाई ज्येष्ठता बापतको अङ्क प्रदान गर्दा हाल बहाल
रहेको तहमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि दुईका दरले सोह्र अङ्क सम्म र १ तह
मुनिको पदमा आधा अङ्कका दरले चारअङ्कसम्म प्रदान गरी बढीमा जम्मा बीस अङ्क दिइने
छ ।

तर,
(१) ज्येष्ठता बापत अङ्क गणना गर्दा एक वर्षभन्दा बढी चानचुन महिना वा
दिनको लागि दामासाहीको हिसाबले अङ्क दिइनेछ ।
(२) यस खण्डको प्रयोजनको लागि गयल भएको वा असाधारण बिदामा
बसेको अवधिको अङ्क दिइने छैन ।

७३. भौगोलिक क्षेत्रमा काम गरेको अनुभवको मूल्याङ्कन :- (१) कर्मचारीलाई विभिन्न
भौगोलिक क्षेत्रमा काम गरेको अनुभवको अङ्क प्रदान गर्दा देशको विभिन्न भौगोलिक
क्षेत्रलाई अनुसूची–११ बमोजिम क्रमश ः “क १”, “क २”, “ख १”, “ख २”, र “ग १”,
“ग २” तीन वर्गमा विभाजन गरी ती मध्ये एक वा एकभन्दा बढी वर्गमा काम गरेको
अनुभव वापत पच्चीस अङ्कमा नबढ्ने गरी देहाय बमोजिम अङ्क दिइनेछः……………..

(क) “क१” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि ५ अङ्कका दरले,

(ख) “क२” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि ४.५ अङ्कका
दरले,

(ग) “ख१” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि ३.७५ अङ्कका
दरले,

(घ) “ख२” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि ३ अङ्कका दरले,

(ङ) “ग१” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि २.२५ अङ्कका
दरले,

(च) “ग२” वर्गमा काम गरेको प्रत्येक वर्षको लागि १.५ अङ्कका
दरले ।
(२) उपनियम (१) को प्रयोजनको लागि विभिन्न भौगोलिक क्षेत्रहरूको वर्गीकरण
अनुसूची–११ मा तोकिए बमोजिम हुनेछ ।
(३) भौगोलिक क्षेत्रमा काम गरे वापत पाउने अङ्क हाल बहाल रहेको तहमा प्राप्त
गरेको भए मात्र गणना गरिनेछ ।
(४) कुनै पनि भौगोलिक क्षेत्रमा छ महिना भन्दा कम अवधिको लागि रुजु हाजिर
भएकोमा कुनै अङ्क दिइने छैन । पदस्थापन भएको क्षेत्रमा छ महिना भन्दा बढी चानचुन
महिना वा दिन रुजु हाजिर भएकोमा त्यस्तो अवधिको लागि पनि दामासाहीबाट अङ्क
दिइनेछ ।
(५) वैदेशिक तालिममा काजमा जाने कर्मचारीलाई “ग २” वर्ग को भौगोलिक
क्षेत्रको अङ्क दिइनेछ ।
(६) सेवाबाट हटाइएको कुनै कर्मचारी पुनर्वहाली भै काम काज गरेमा निजलाई
हटाइएको वर्षको भौगोलिक क्षेत्रमा काम गरे बापत अङ्क दिंदा जुन वर्गको भौगोलिक
क्षेत्रबाट हटाइएको हो सोही वर्गको भौगोलिक क्षेत्रको अङ्क दिइनेछ ।
तर बाँकी अवधिको लागि “ग २” वर्गको भौगोलिक क्षेत्रको अङ्क दिइनेछ ।

७४. शैक्षिक योग्यता र तालिमको मूल्याङ्कन :- कर्मचारीहरूलाई शैक्षिक योग्यताको अङ्क दिंदा
सेवाको कुनै पनि पदमा प्रवेश गर्न आवश्यक पर्ने न्यूनतम शैक्षिक योग्यता र सोभन्दा
माथिको सम्बन्धित विषयको एक अतिरिक्त शैक्षिक उपाधि वापतको अङ्क दिइनेछ । शैक्षिक
योग्यता र तालिम बापत पन्ध्र अङ्कमा नबढ्ने गरी देहाय बमोजिम अङ्क दिइनेछ :–
अङ्क शैक्षिक योग्यता (उपाधि) र तालिम प्रथम श्रेणी द्वितीय श्रेणी तृतीय श्रेणी
(क) सेवा प्रवेशको निमित्त तोकिएको न्यूनतम शैक्षिक योग्यता वापत १० ९ ८
(ख) सेवा प्रवेशको निमित्त तोकिएको न्यूनतम शैक्षिक योग्यताभन्दा माथिको सेवा समूह  सम्बन्धी डिप्लोमा वा सेवा समूह सम्बन्धी उपाधि वा

२ ४
१ ३
५ २
(ग) सेवा समूह सम्बन्धी सेवाकालीन
तालिम वापत (अधिकृत तहकोलागि) १ ७५ ५
(२) सेवा प्रवेशको निमित्त चाहिने शैक्षिक योग्यताभन्दा माथिल्लो उपाधि मात्र
पाएको कर्मचारीलाई उपनियम (१) को खण्ड (ख) मा उल्लेख भएको अङ्क दिइनेछ ।
उदाहरणार्थ न्यूनतम शैक्षिक योग्यता स्नातक वा सो सरह तोकिएको अवस्थामा
कुनै कर्मचारीले प्रविणता प्रमाणपत्र (इन्टरमिडियड) वा सो सरहको उपाधि पश्चात सोझै
स्नातकोत्तर वा सो सरहको उपाधि पाएको रहेछ भने निजलाई उपनियम (१) को खण्ड
(क) बमोजिम न्यूनतम शैक्षिक योग्यता वापतको अङ्क मात्र दिइनेछ र त्यस्तो अवस्थामा
सोही योग्यता बापत उपनियम (१) को खण्ड (ख) मा तोकिएको अङ्क दिइने छैन ।
(३) कर्मचारीलाई तालिमको अङ्क दिंदा एक महिना वा सोभन्दा बढी अवधिको
सेवासँग सम्बन्धित विषयको सेवाकालीन तालिम बापत अङ्क दिइनेछ । तालिमको अङ्क
गणना गर्दा जुन तहमा छ“दा तालिमको लागि मनोनयन भएको हो सो अङ्क सोही तहको
लागि मात्र गणना गरिनेछ ।
(३क) स्तरवृद्धि हुने कुनै तहमा रह“दा उपनियम (३) बमोजिमको तालिम लिएको
भए सो बापतको अङ्क बढुवा हुने तहमा गणना गरिनेछ ।
(४) श्रेणी नखुलेको शैक्षिक योग्यता वा तालिम बापत द्वितीय श्रेणीको अङ्क
दिइनेछ ।
(५) कर्मचारीले शैक्षिक योग्यता र सेवाकालीन तालिम बापतको प्रमाणित
प्रतिलिपि पेश गर्नु पर्नेछ, सो नगरेमा त्यस बापत अङ्क दिइने छैन ।
(६) सेवाको सातौं तह वा सोभन्दा माथिको तहको कुनै पदमा बढुवा हुनको
लागि चाहिने न्यूनतम शैक्षिक योग्यता अधिकृत सातौं र आठौं तहको पदमा सेवा
प्रवेशको लागि निर्धारित न्यूनतम शैक्षिक योग्यता नै त्यस्तो पदमा बढुवाको लागि
न्यूनतम शैक्षिक योग्यता मानिनेछ ।
(७) …………
७५. बढुवाको प्रयोजनको लागि तालिमको गणना ः यो नियमावली लागू हुनु अघि
निजामती सेवा नियमावली, २०५० बमोजिम कर्मचारीले तत्काल बहाल रहेको पदमा
रह“दा लिएको तालिम बापत यस नियमावली बमोजिम हुने बढुवाको प्रयोजनको लागि
अङ्क दिइनेछ ।

७६. बढुवा नामावलीको प्रकाशन :- (१) बढुवा समितिले बढुवाको लागि सिफारिस भएका
कर्मचारीको नामावली सार्वजनिक रूपमा प्रकाशन गर्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम बढुवा नामावली प्रकाशन गर्दा बढुवाको लागि
सम्भाव्य उम्मेदवार भएका सबै कर्मचारीहरुको प्राप्ताङ्क समेत प्रकाशन गर्नु पर्नेछ ।

७७. बढुवा उजुरी उपर निर्णय सम्बन्धी कार्यविधि :- (१) नियम ७६ बमोजिम सिफारिस
भएको बढुवा नामावलीको सूचीमा नाम समावेश नहुने कर्मचारीले सो बढुवा निर्णय उपर
उजूरी दिन चाहेमा बढुवा नामावली प्रकाशित भएको मितिले पैंतीस दिनभित्र लोक सेवा
आयोग वा सो आयोगले ताकेको अधिकारी समक्ष उजूरी दिन सक्नेछ । यसरी उजूरी दिने
कर्मचारीले आफूले बढुवा पाउनु पर्ने स्पष्ट आधार समेत खुलाउनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम पर्न आएको उजूरी उपर साठी दिनभित्र टुंगो
लगाइनेछ र यसरी उजूरी टुंगो लागेपछि पहिले प्रकाशित बढुवा नामावलीमा संशोधन
गर्नु पर्ने भएमा उजूरी सुन्ने अधिकारीले सोको सूचना बढुवा समितिलाई दिनु पर्नेछ ।
(३) उपनियम (१) बमोजिम उजूरी छानबिन गर्दा जानीजानी त्रुटीपूर्ण मूल्याङ्कन
गरेको देखिएमा लोक सेवा आयोग वा सो आयोगले तोकेको अधिकारीले
मूल्याङ्कनकर्तालाई चेतावनी दिन सम्बन्धित विभागीय प्रमुख समक्ष लेखी पठाउनेछ ।
(४) उपनियम (१) बमोजिम पर्न आएको उजूरी झुठा ठहरेमा उजुरी परी हुने
बढुवामा त्यस्तो उजूरीकर्ताको पहिलो पटकको उजूरी भए दुई अङ्क र दोस्रो पटकको
उजूरी भए तीन अङ्क काटिने छ र सो को जानकारी सम्बन्धित उजुरवालालाई दिनु
पर्नेछ ।
७८. बढुवा मिति र बढुवा नियुक्ति :- (१) नियम ७६ बमोजिम बढुवा नामावली प्रकाशित
भएपछि बढुवा उजूरीको प्रयोजनको निमित्त सो नामावली प्रकाशित भएको मितिबाट
पैंतीस दिनसम्म बढुवा सिफारिस पाउने उम्मेदवारलाई बढुवा नियुक्ति नदिई प्रतीक्षा
सूचीमा राखिनेछ । उपर्युक्त बढुवा सिफारिस उपर उजूरी नपरेमा सो नामावली प्रकाशित
भएको मितिले छत्तीसौं दिन (उजूर गर्ने म्याद सकिएको भोलिपल्ट) को मितिबाट बढुवा
हुने तहको ज्येष्ठता कायम हुने गरी नियुक्ति दिनु पर्नेछ ।
(२) बढुवा सिफारिस उपर नियम ७७ को उपनियम (१) बमोजिम उजूरी परेमा
देहाय अनुसार ज्येष्ठता मिति कायम गरी नियुक्ति दिनु पर्नेछ :–
(क) नियम ७७ को उपनियम (२) बमोजिम बढुवा सिफारिस संशोधन गर्ने निर्णय भएमा सो बमोजिम संशोधित नामावली प्रकाशन भएको मितिदेखि, र (ख) उजूरी खारेज भएमा वा पहिलेको बढुवा सिफारिसनै कायम
भएमा पहिलो पटक बढुवा सिफारिस प्रकाशित भएको मितिले छत्तीसौं दिनदेखि ।

७९. बढुवा समितिले आवश्यक व्यवस्था गर्न सक्ने :- अधिकृत तहको पदहरूमा बढुवाको
कारबाही गर्दा यस परिच्छेदभित्र नपरेको विषयमा वा सोभित्र परेका विषय भए तापनि
नियमले यस्तो गर्ने भन्ने केही सङ्केत नगरेको विषयमा कुनै अप्रत्याशित कठीनाई आई
परेमा बढुवा समितिले ऐन र यस नियमावलीको उद्देश्य प्रतिकूल नहुने गरी आवश्यक
व्याख्या वा व्यवस्था गर्न सक्नेछ । त्यस्तो व्याख्या वा व्यवस्थालाई मार्गदर्शनको निमित्त
सम्बन्धित सबै निकायमा पठाउनु पर्नेछ ।

८०. आन्तरिक प्रतियोगितात्मक परीक्षाद्वारा बढुवाको लागि विज्ञापन :- ऐन तथा यस
नियमावली बमोजिम निर्धारित प्रतिशत अनुरूप आन्तरिक प्रतियोगितात्मक परीक्षाद्वारा
हुने बढुवाद्वारा पूर्ति गर्नु पर्ने अधिकृत तहका पदहरू पूर्तिका लागि लोक सेवा आयोगले
सम्बन्धित उम्मेदवारहरूको जानकारीको निमित्त विज्ञापन प्रकाशित गर्नु पर्नेछ । सो
विज्ञापनमा बढुवा हुने पदहरूको संख्या तथा विवरण, आवश्यक शैक्षिक योग्यता एवं सेवा
अवधि निवेदनको अन्तिम मिति तथा दरखास्त बुझाउने स्थान समेत खुलाइएको हुनु
पर्नेछ ।
८१. आन्तरिक प्रतियोगिताद्वारा हुने बढुवा परीक्षामा उम्मेदवारीको व्यवस्था :- (१) नियम
८० अनुसार प्रकाशित विज्ञापन बमोजिम आन्तरिक प्रतियोगितात्मक परीक्षाद्वारा हुने
बढुवाका लागि जुन सेवा समूह वा उपसमूहको रिक्त पदमा बढुवा गरिने हो सो रिक्त
पदको एक तह मुनिको पदमा ऐनको दफा २६ बमोजिमको सेवा अवधि र अनुसूची–७
मा तोकिए बमोजिमको शैक्षिक योग्यता पुगेका सेवाका कर्मचारी उम्मेदवार हुन
सक्नेछन् ।
(२) ………………..
८२. प्रतियोगितात्मक परीक्षामा बढुवाको आधार :- सेवाका रिक्त पदहरूमा नियम ८१
बमोजिम आन्तरिक प्रतियोगितात्मक ……….. परीक्षाद्वारा बढुवा गर्दा लोक सेवा
आयोगले सञ्चालन गरेको परीक्षामा सफल हुने उम्मेद्वारहरूमध्येबाट सिफारिस गरेको
आधारमा गरिनेछ ।
८३. उमेरको हद नलाग्ने :- बढुवाको लागि उम्मेदवार हुन कर्मचारीलाई उमेरको हद लाग्ने
छैन ।
८४. समूह तथा उप समूहको परिवर्तन :- (१) नेपाल सरकारलाई आवश्यक भएमा देहाय
बमोजिमको योग्यता पूरा गरेका कर्मचारीलाई निज बहाल रहेको सेवाको एक समूह वा
उपसमूहबाट सोही सेवा अन्तर्गतको अर्को समूह वा उपसमूहको समान स्तरको पदमा
लोक सेवा आयोगको सिफारिसको आधारमा समूह वा उपसमूह परिवर्तन गर्न सकिनेछ :–

(क) परिवर्तन हुने समूह वा उपसमूहको पदको लागि निर्धारित
आवश्यक न्यूनतम योग्यता प्राप्त गरेको,
(ख) एक समूह वा उपसमूहबाट अर्को समूह वा उपसमूहको सातौ
तह वा सो भन्दा माथिको पदमा परिवर्तन हुने भए सो समूह र
उपसमूहसँग सम्बन्धित विषयमा स्नात्तकोत्तर उपाधि प्राप्त गरेको,
(ग) हाल बहाल रहेको समूह वा उपसमूहको पदमा कम्तीमा तीन
वर्षको सेवा अवधि पूरा भएको ।
(२) समूह वा उपसमूह परिवर्तन गर्न चाहेमा लिखित परीक्षा र अन्तर्वार्ताको
आधारबाट लोक सेवा आयोगबाट सिफारिस गरिएका व्यक्तिको समूह वा उपसमूह
परिवर्तन गरिनेछ ।

८४क.स्तरवृद्धि गर्ने अवधि :- कर्मचारीको स्तरवृद्धि प्रत्येक आर्थिक वर्षको पुष महिना र असार
महिनामा गरी वर्षको दुई पटक गरिनेछ ।

८५. तलबमान :- (१) निर्धारित तलबमान अनुसार तलब पाउने पदमा नयाँ नियुक्ति पाउने
कर्मचारीले सो तलबमानमा लेखिएको शुरु तलब र भत्ता पाउने भए भत्ता समेत
पाउनेछ ।
(२) माथिल्लो तलबमानको कुनै पदमा बढुवा पाउने कर्मचारीले उक्त
तलबमानमा तोकिएको शुरु तलब पाउनेछ ।
तर निजले हाल पाइरहेको तलब उक्त माथिल्लो तलबमानको न्यूनतम तलब
बराबर वा सो भन्दा अधिक भएमा उक्त माथिल्लो तलबमानमा निजको तलब तोक्दा
देहाय बमोजिम गरी तोकिनेछ :–
(क) निजले हाल पाइरहेको तलब माथिल्लो तलबमानको शुरु तलब
बराबर मात्र भएमा सो तलबमा एक तलब बृद्धि थप गरी
तोकिनेछ ।
(ख) साबिक पदमा पाइरहेको तलब बढुवा भएको पदको शुरु
तलबभन्दा बढी भएको अवस्थामा माथिल्लो पदको तलब तोक्दा
हाल पाइआएको तलबमा नपुगसम्मको तलब बृद्धि थप गरी
माथिल्लो पदको एक तलब वृद्धि समेत दिइनेछ ।
(३) ऐनको दफा ४६ वा दफा ४८ को उपदफा (३) बमोजिम अवधि थप गरी
निवृत्तभरणको लागि जम्मा सेवा अवधि कायम गरेको अवस्थामा निजको निवृत्तभरण
प्रयोजनको लागि सो थप गरेको अवधिको तलब बृद्धि रकम समेत समावेश गरिनेछ ।

८६. तलब भत्ता पाउने अन्य अवस्था :- (१) एक कार्यालयबाट अर्को कार्यालयमा सरुवा वा
बढुवा भएको कर्मचारीले साविक कार्यालय छाडि हालको कार्यालयमा बहाली गर्न यस
नियमावली बमोजिम पाउने तयारी म्याद सात दिन र बाटोको म्यादको लागि सरुवा वा
बढुवा भएको पदको पद अनुसार हालको कार्यालयबाट तलब (स्थानीय भत्ता बाहेक)
पाउनेछ ।
(२) एक कार्यालयबाट अर्को कार्यालयमा सरुवा, बढुवा वा नयाँ नियुक्ति भएको
कुनै कर्मचारीलाई हालको कार्यालयमा बहाल हुन नपाउँदै नेपाल सरकारले कुनै तालिम
दिने वा अरू कुनै सरकारी काममा लगाउने निर्णय गरेमा सो अवधिको लागि सरुवा,
बढुवा वा नयाँ नियुक्ति भएको पद अनुसारको तलब (स्थानीय भत्ता बाहेक) दिइनेछ ।

८७. चाडपर्व खर्च सम्बन्धी व्यवस्था :- (१) यो नियम प्रारम्भ हुँदाका बखत सेवामा बहाल
रहेका कर्मचारीले यो नियम प्रारम्भ भएको मितिले तथा यो नियम प्रारम्भ भएपछि
नियुक्त हुने कर्मचारीले हाजिर भएको मितिले तीन महिनाभित्र आफूले चाडपर्व खर्च लिने
मुख्य चाडपर्व र सो चाडपर्व पर्ने सम्भावित महिनाको सम्बन्धमा सम्बन्धित कार्यालयलाई
लिखित रुपमा जानकारी गराउनु पर्नेछ ।
(२) असाधारण बिदा वा बेतलबी बिदा लिएको अवधिमा चाडपर्व खर्च पाउने
छैन ।
(३) उपनियम (१) बमोजिम जानकारी गराई सकेपछि सो कर्मचारीले अर्को
चाडपर्व वापत खर्च माग गर्न पाउने छैन ।

८८. स्थानीय भत्ता :- कुनै कर्मचारी स्थानीय भत्ता पाउने स्थानमा बसी काम गरेको भएमा
मात्र त्यस्तो भत्ता पाउनेछ । कुनै कर्मचारीको पदस्थापना स्थानीय भत्ता पाउने स्थानमा
भएको भए तापनि काजमा वा अन्य तवरले कुनै भत्ता नपाउने वा कम पाउने स्थानमा
बसी काम गरेमा निजले सो अवधि भर स्थानीय भत्ता पाउने छैन वा त्यस्तो स्थानको
निमित्त तोकिएको भत्तासम्म पाउनेछ ।
धित ।

८९. बढी समय (ओभर टायम) काम गरेको भत्ता :- (१) कर्मचारीले नेपाल सरकारले
तोकेको समय भन्दा बढी समय काम गरेमा त्यसरी बढी समय काम गरे बापत पाउने
भत्ता नेपाल सरकारले तोकिदिए बमोजिम हुनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम बढी समय काम गरे वापत दिइने भत्ता सम्बन्धी
अन्य कार्यविधि नेपाल सरकारले निर्धारण गरे बमोजिम हुनेछ ।

९०. विशेष सुविधा :- सेवामा बहाल रहेका कर्मचारीहरूको जिम्मेवारीको प्रकृतिलाई विचार
गरी नेपाल सरकारले विशेष सुविधा दिन सक्नेछ ।

९१. उपचार खर्च :- (१) कर्मचारीले सेवा अवधिभरमा अधिकृत स्तरको कर्मचारी भए बाह्र
महिना बराबरको र सहायक स्तरको कर्मचारी भए एक्काइस महिना बराबरको खाइपाई
आएको तलब रकमसम्म उपचार खर्च वापत पाउनेछ ।
(२) कुनै कर्मचारी वा निजको परिवारको सदस्य बिरामी भएमा उपनियम (१)
बमोजिम पाउने रकममा नवढ्ने गरी देहाय बमोजिम भएको उपचार खर्च
नेपाल सरकारले दिनेछ :–
(क) रोगको उपचारको निमित्त स्वीकृत चिकित्सकले जाँच गर्दा
लागेको शुल्क तथा जाँच गरी लेखिएको प्रेस्क्रिप्शन अनुसार
औषधि किनेको खर्च,
(ख) स्वास्थ्य संस्थामा भर्ना हुँदा र उपचार गराउँदा लागेको बिल
बमोजिमको खर्च,
(ग) अस्पताल र स्वीकृत चिकित्सक पनि नभएको ठाउँमा भएको
उपचारमा विभागीय प्रमुख बाहेक अन्य कर्मचारीको हकमा
विभागीय प्रमुखले र विभागीय प्रमुखको हकमा मन्त्रालयको
सचिवले सिफारिस गरेको खर्च,
स्पष्टीकरण :- “स्वीकृत चिकित्सक” भन्नाले सरकारी सेवामा
रहेका वा प्रचलित कानून बमोजिम चिकित्सकको रूपमा दर्ता
भएका डाक्टर, अधिकृत कविराज, एकीकृत चिकित्सा
अधिकृतलाई जनाउँछ ।
(घ) प्लाष्टिक सर्जरी बाहेक सबै किसिमको चिरफार (सर्जिकल
अपरेशन) गर्दा लागेको बिल बमोजिमको खर्च,
(ङ) आफ्नो घर वा डेरा छाडि अर्को जिल्ला वा विदेशमा गई औषधि
उपचार गराउँदा त्यस्तो स्थानसम्म पुग्दाको र फर्कदाको
बिरामीको र कुरुवा चाहिने अवस्था भए एकजना कुरुवासम्मको
यातायात खर्चको पुरै रकम र खाना खर्च बापत सम्बन्धित
कर्मचारीले प्रचलित कानून बमोजिम पाउने दैनिक भत्ताको
पचहत्तर प्रतिशत रकम ।
(३) यस नियम बमोजिम पाउने उपचार खर्च कुनै कर्मचारीले पेश्कीको रूपमा
लिन चाहेमा सोको कारण मुनासिब देखिए यस नियमको अधीनमा रही पछि हिसाब
बुझाउने गरी पेश्की दिन सकिने छ । त्यसरी पेश्की लिएको रकम पछि हिसाब गर्दा
उपचार बापत पाउने रकम भन्दा बढी हुन आएमा बढी भए जति रकम सम्बन्धित
कर्मचारीको तलबबाट किस्ताबन्दीमा कट्टी गरिनेछ । त्यसरी कट्टी गर्नु पर्ने रकम भुक्तानी
नहुँदै सम्बन्धित कर्मचारी वा निजको परिवारको सदस्यको मृत्यु भएमा कट्टी गर्न बाँकी
रकम मिन्हा हुनेछ ।
(४) झुठ्ठा व्यहोरा पेश गरी यस नियम बमोजिम उपचार खर्च माग गर्ने वा
प्राप्त गर्ने कर्मचारी लगायत त्यस्तो झुठ्ठा व्यहोरा प्रमाणित गर्ने स्वीकृत चिकित्सक
(कर्मचारी भएमा) उपर विभागीय कारबाही हुन सक्नेछ ।
(५) कुनै अस्थायी कर्मचारी बिरामी भएमा औषधि उपचारको लागि निकासा
दिंदा बीस वर्षको अवधिलाई सेवाको पूरा अवधि मानी त्यसको अनुपातमा बिरामी हुने
अस्थायी कर्मचारीले गरेको सेवा अवधिले हिसाब गरी यस नियम बमोजिम उपचार खर्च
दिइनेछ ।
तर अस्थायी कर्मचारी सेवाबाट अलग हुँदा भने यस नियम बमोजिम उपचार
खर्च पाउने छैन ।
(६) भविष्यमा सरकारी सेवाको निमित्त अयोग्य ठहरिने गरी सेवाबाट बर्खास्त
गरिएको अवस्थामा बाहेक अरू जुनसुकै व्यहोराबाट कर्मचारी सेवाबाट अलग हुँदा यस
नियम बमोजिम सेवा अवधिभरमा पाउने उपचार खर्चमध्ये केही लिई वा नलिई उपचार
खर्च लिन बाँकी रहेको भए त्यस्तो बाँकी रकम एकमुष्ट लिन पाउनेछ ।
तर निवृत्तभरण पाउने गरी सेवाबाट अलग भएको कर्मचारीले उपचार खर्च
बापत लिन बाँकी रकममा बीस वर्ष, पच्चीस वर्ष वा सोभन्दा बढी सेवा अवधि भएको
कर्मचारीले क्रमशः दश, पन्ध्र र बीस प्रतिशत थप गरी हुन आउने रकम एकमुष्ट लिन
पाउनेछ ।
(७) दश वर्ष सेवा अवधि नपुगेको कुनै कर्मचारीलाई औषधि उपचारको लागि
खर्च दिंदा यस नियममा तोकिएको रकमलाई दश वर्ष सेवा गरे वापत पाउने रकम मानी
दामासाहीले हुन आउने रकम मात्र दिइनेछ ।
(८) यस नियम बमोजिम उपचार खर्च माग गर्ने कर्मचारीले कार्यालयमा हाजिर
हुन नसक्ने गरी बिरामी भएको अवस्थामा बिरामी बिदा बाँकी भएसम्म बिरामी बिदा नै
माग गर्नु पर्नेछ । बिरामी बिदा बाँकी नभएमा मात्र अन्य बिदा माग गर्न सक्नेछ ।
(९) यस नियम बमोजिम स्वास्थ्य संस्थामा भर्ना भई वा विदेशमा गई उपचार
गराउनु पर्दा बाहेक कर्मचारीलाई एक वर्षमा निजले खाईपाई आएको डेढ महिनाको
तलब बराबरको रकमसम्म उपचार खर्च दिन सकिनेछ ।
(१०) यस नियम बमोजिम कर्मचारीले पाएको उपचार खर्चको अभिलेख खर्च
लेख्ने कार्यालयले राखी त्यस्तो विवरण सम्बन्धित विभाग र निजामती किताबखानामा
अभिलेख राख्न पठाउनु पर्नेछ ।
(११) साधन बिहीन दुर्गम जिल्लामा कार्यरत कर्मचारीलाई लागेको रोग स्थानीय
स्वास्थ्य संस्थाबाट उपचार हुन नसक्ने भई निजको ज्यानलाई नै जोखिम हुने अवस्था
परेमा मन्त्रालयको सचिवको स्वीकृति लिई त्यस्तो कर्मचारीको उपचारको लागि त्यस ठाउँबाट
सबैभन्दा नजिकको नेपाल …….. भित्रको अरू कुनै सुविधायुक्त स्वास्थ्य संस्थामा छिटो
साधनद्वारा लैजाँदा र त्यहाँबाट फर्कदा लाग्ने खर्च नेपाल सरकारले व्यहोर्नेछ ।

९२. थप आर्थिक सहायता :- (१) सेवामा बहाल रहेको कुनै कर्मचारीलाई सरकारी कामको
सिलसिलामा चोटपटक लाग्न गएमा वा स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउने क्रममा शारीरिक
हानि नोक्सानी हुन गएमा वा निज कर्मचारी वा निजको पति पत्नीलाई कडा रोग लागी
स्वदेश वा विदेशमा उपचार गर्न नेपाल सरकारद्वारा गठित मेडिकल बोर्डले रोग किटान
गरी सिफारिस गरेको आधारमा नियम ९१ को उपनियम (१) बमोजिम पाउने उपचार
खर्चको अतिरिक्त देहायको समितिको सिफारिसमा नेपाल सरकारले उचित ठहराएको थप
आर्थिक सहायता पाउन सक्नेछ :–
(क) सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको सचिव – अध्यक्ष
(ख) अर्थ मन्त्रालयको सचिव – सदस्य
(ग) मन्त्रालयको सचिव – सदस्य
(घ) मन्त्रालयले तोकेको वरिष्ठ चिकित्सक – सदस्य
(ङ) मन्त्रालयको चिकित्सा सेवा महाशाखा प्रमुख –सदस्य सचिव
(२) उपनियम (१) बमोजिमको समितिले थप आर्थिक सहायता सम्बन्धी कागजात
प्राप्त भएको मितिले सात दिनभित्र नेपाल सरकार समक्ष सिफारिस पेश गर्नु पर्नेछ

९३. अशक्त वृत्ति :- (१) कुनै कर्मचारी सरकारी कामको सिलसिलामा दुर्घटनामा परी अंगभंग
भएको वा चोटपटक लागेको कारणले शारीरिक वा मानसिक रूपमा सरकारी सेवाको
लागि अशक्त भएमा त्यस्तो कर्मचारीले निजको जीविकाको निमित्त बाँचुन्जेलसम्म अशक्त
वृत्तिको रूपमा उपनियम (२) मा लेखिए बमोजिमको निवृत्तभरण सहित उपनियम (३) मा
लेखिए बमोजिमको अशक्त भत्ता पाउनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम अशक्त भएको कर्मचारीको सेवा अवधि निवृत्तभरण
पाउने अवस्थामा पुगेको भए निजले तत्काल खाइपाई आएको (कायम मुकायम भै काम
गरेको वा नियम ४३ बमोजिम निमित्त भै काम गरेको भए सोको समेत) तलबले ऐनको
दफा ४८ बमोजिम हिसाब गरी हुन आउने रकम बराबर अशक्त निवृत्तभरण पाउनेछ ।
त्यस्तो अशक्त भएको कर्मचारीको सेवा अवधि निवृत्तभरण पाउने अवस्थामा पुगेको नभए
ऐन बमोजिम निवृत्तभरण पाउने वर्ष पुर्याउन नपुग प्रत्येक पूरा वा चानचून वर्षको
निमित्त दामासाहीबाट रकम कट्टी गरी बाँकी हुन आउने रकम निवृत्तभरण वापत पाउनेछ।
यसरी कट्टी गर्दा एक तिहाईभन्दा बढी रकम कट्टी गरिने छैन ।
(३) उपनियम (१) बमोजिम अशक्त भएको कर्मचारीलाई चोटपटकको अवस्था
हेरि आर्थिक सहायता बापत पच्चीस हजार रूपैयाँसम्मको रकम दिन सकिनेछ । यसरी
आर्थिक सहायता नदिएको अवस्थामा निज तत्काल बहाल रहेको उच्चतम पदको (कायम
मुकायम गरेको वा नियम ४३ बमोजिम निमित्त भई काम गरेको भए सो पदको समेत)
अन्तिम स्केलको हिसाबले उपनियम (२) बमोजिम अशक्त निवृत्तभरण पाउनेछ ।
(४) उपनियम (१) बमोजिम चोटपटक लाग्न गई उपचार गराउँदा लाग्ने उपचार
खर्चको शत प्रतिशत रकम सम्बन्धित कर्मचारीले पाउनेछ । यस्तो उपचार खर्च पाएको
कारणले त्यस्तो कर्मचारीले पछि बिरामी हुँदा नियम ९१ को उपनियम (१) बमोजिम
पाउन सक्ने उपचार खर्च पाउनमा कुनै बाधा पु¥याएको मानिने छैन ।
(५) कर्मचारीले अशक्तता बापत उपनियम (२) बमोजिम पाउने अशक्त
निवृत्तभरणको अतिरिक्त थप पाउने मासिक अशक्त भत्ताको रकम निजले खाइपाइ आएको
तलबको बीस प्रतिशत बराबर हुनेछ ।
स्पष्टीकरण : अशक्त वृत्ति पाएका वा पाउने ठहरिएका कर्मचारीले पछि कुनै सेवामा पुनः
प्रवेश पाएमा निजले यो नियममा लेखिएको अशक्त वृत्ति पाउने छैन । तर खाइपाई
सकेको अशक्त वृत्ति वा अतिरिक्त आर्थिक सहायता रकम भने फिर्ता गर्नु पर्ने छैन ।
(६) अशक्त वृत्ति पाउने ठहरिएको वा पाइरहेको कुनै कर्मचारीको मृत्यु सो अशक्त
वृत्ति पाउन शुरु भएको मितिले सात वर्षभित्र भएमा सो सात वर्ष पूरा हुन बाँकी अवधि
वापत पाउने अशक्त वृत्ति अनुदानको रूपमा एकमुष्ट रकम त्यस्तो कर्मचारीको
परिवारको सदस्यमध्ये नेपाल सरकारले उचित ठहर्याएको व्यक्तिलाई दिइनेछ ।
(७) कुनै कर्मचारीले जानाजान आÇनै गम्भीर लापरवाहीले गर्दा अंगभंग भएको
वा चोट पटक लागेको कारणले अशक्त भएकोमा भने यस नियम बमोजिमको सुविधा
पाउने छैन ।

९४. अंगभंग भए वा चोटपटक लागे बापत पाउने सुविधा :- (१) कुनै कर्मचारी सरकारी
कामको सिलसिलामा चोटपटक लाग्न गई सेवाबाट अवकाश लिनु पर्ने नभए तापनि सो
चोट पटकको कारणबाट निजको क्षमता बृद्धिलाई बाधा पर्ने भएमा त्यस्तो कर्मचारीलाई
लागेको चोट पटकको अवस्थाको विचार गरी निजले खाइपाई आएको तलबको अन्तिम
स्केलको तलब बृद्धि वा दश हजार रूपैयाँसम्म एकमुष्ट रकम आर्थिक सहायता दिन
सकिनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिमको चोटपटकको उपचार गराउन आवश्यक पर्ने
अवधिभरको निमित कर्मचारीले निजको कुनै पनि सञ्चित बिदाबाट बिदा कट्टा नहुने गरी
पूरा तलब सहितको थप बिरामी बिदा पाउनेछ ।
(३) उपनियम (२) बमोजिम उपचार गराउँदा लागेको शतप्रतिशत रकम त्यस्तो
कर्मचारीले पाउनेछ । त्यस्तो उपचार खर्च पाएको कारणले त्यस्तो कर्मचारीले पछि
बिरामी हुँदा नियम ९१ को उपनियम (१) बमोजिम पाउन सक्ने उपचार खर्च पाउनमा
कुनै बाधा पु¥याएको मानिने छैन ।
(४) कुनै कर्मचारीले जानाजान आफ्नै गम्भीर लापरवाहीले चोटपटक लगाएको
कारणले अंगभंग भएकोमा यस नियम बमोजिमको सुविधा पाउने छैन ।

९५. असाधारण पारिवारिक वृत्ति तथा उपदान :- (१) कुनै कर्मचारीको सरकारी कामको
सिलसिलामा दुर्घटनामा परी तत्काल मृत्यु भएमा वा त्यसको कारणबाट निको नहुँदै पछि
मृत्यु भएमा निजको पत्नी वा पतिलाई छुटै आजीवन मासिक पारिवारिक वृत्तिको रूपमा
ऐनको दफा ४८ को उपदफा (२) अनुसारको न्यूनतम निवृत्तभरणको पचास प्रतिशतले
हुन आउने रकम र थप उपदानको रूपमा मृतक कर्मचारीले खाइपाई आएको तलबको
तीन महिनाको रकम एकमुष्ट दिइनेछ ।
(२) कर्मचारीको विधवा पत्नीलाई देहाय बमोजिमको अवस्थामा मात्र मान्यता
दिइनेछ :–
(क) उपर्युक्त कारणबाट मृत्यु हुने घटना घट्नु अघि त्यस्तो
कर्मचारीसँग वैवाहिक सम्बन्ध भइसकेको हुन पर्नेछ ।
(ख) कर्मचारीको मृत्यु भएको समयमा निजसँग सँगोलमा बसेको हुनु
पर्नेछ ।
(३) विधवा पत्नी नभएमा वा पतिको मृत्यु अघि निजबाट छुट्टिसकेको भएमा वा
त्यस्तो विधवा पत्नीको पुनर्विवाह हुनु भन्दा पहिले जन्मेको निज मृतक कर्मचारीको
सन्तति वा धर्मपुत्रलाई उपनियम (१) मा तोकिएको पटके उपदान दामासाहीले एकमुष्ट
दिन सकिनेछ । तर अठार वर्षभन्दा कम उमेरका सन्तति वा धर्मपुत्र रहेछन् भने
निजहरूको गुजाराको निमित्त नेपाल सरकारले निजहरूलाई अठार वर्ष उमेर
नपुगुन्जेलसम्मको लागि दामासाहीले विधवा पत्नीले पाउने पारिवारिक वृत्तिको अङ्कको दुई
तिहाईमा नबढ्ने गरी मनासिव ठहराएको दरले थप पारिवारिक वृत्ति पनि दिन सक्नेछ ।
(४) मृत कर्मचारीको विधवा पत्नी वा विधुर पति, सन्तति वा धर्मपुत्र रहेनछन् र
निज कर्मचारीको आश्रित आमा बाबु दुबै वा तीमध्ये कुनै एक रहेछन् भने निजहरूको
गुजाराको निमित्त विधवा स्त्रीले पाउने पारिवारिक वृत्तिको अङ्कको दुई तिहाइमा नबढ्ने
गरी आजीवन पारिवारिक वृत्ति पनि दिन सकिनेछ ।
(५) मृत कर्मचारीको विधवा पत्नी, विधुर पति वा सन्ततिको हकमा कुनै विवाद
भएमा नेपाल सरकारले उचित र न्यायसँगत तरिकाबाट कारबाही गर्न सक्नेछ ।
(६) मृत्त कर्मचारीको विधवा पत्नी, सन्तती, धर्मपुत्र वा आमा बाबु कुनै रहेनछन्
र त्यस्तो कर्मचारीको आश्रित दाजु भाइ वा अविवाहिता दिदी बहिनीहरू वा तीमध्ये कुनै
रहेछन् भने निजहरूको गुजाराको निमित्त नेपाल सरकारले मनासिव देखेको अवधिसम्मको
लागि दामासाहीले विधवा स्त्रीले पाउने पारिवारीक वृत्तिको अङ्गको दुई तिहाईमा नबढ्ने
गरी मनासिव ठहराएको दरले पारिवारिक वृत्ति प्रदान गर्न सक्नेछ ।

९६. शैक्षिक तथा सन्तति वृत्ति :- (१) कुनै कर्मचारीको सरकारी कामको सिलसिलामा
दुर्घटनामा परी मृत्यु भएमा वा सोही कारणले गर्दा आजीवन काम गर्न नसक्ने भएमा
त्यस्तो मृत वा अशक्त कर्मचारीको बढीमा दुई सन्ततिलाई अठार वर्षको उमेर नपुगुन्जेल
देहायको दरले वार्षिक शैक्षिक वृत्ति दिइनेछ :–
(क) अधिकृत तहको कर्मचारीको प्रत्येक सन्ततिलाई दुई हजार चार सय रूपैयाँ,
(ख) सहायक तह कर्मचारीको प्रत्येक सन्ततिलाई एक हजार आठ सय रूपैयाँ ।
(२) सरकारी कामको सिलसिलामा मृत्यु भएको कर्मचारीको बढीमा दुई
सन्ततिलाई उपनियम (१) बमोजिमको शैक्षिक वृत्ति लगायत मृत्त कर्मचारी बहाल रहेको
पदको शुरु तलब स्केलको देहाय बमोजिमको प्रतिशतका दरले सन्तति वृत्ति दिइनेछ ः–
कर्मचारीको पद शुरु तलबको प्रतिशत
(क) बाह्रौं तहको अधिकृत ९
(ख) एघारौं तहको अधिकृत १०
(ग) दशैा तहको अधिकृत ११
(घ) नवौं तहको अधिकृत १२
(ङ) आठौं तहको अधिकृत १३
(च) सातौं तहको अधिकृत १४
(छ) छैठौं तहको अधिकृत १५
(ज) सहायक पाँचौं तह १६
(झ) सहायक चौंथो तह १७
(ञ) ………………….
(ट) …………………..
(ठ) …………………..
(३) उपनियम (२) बमोजिम वृत्ति सम्बन्धित सन्ततिले अठार वर्ष उमेर पूरा नगरे
सम्म पाउने छ ।
स्पष्टीकरण ट्ठ यस नियमको प्रयोजनको लागि “सन्तति” भन्नाले सम्बन्धित कर्मचारीको
छोरा वा छोरी सम्झनु पर्छ ।

९७. समिति सम्बन्धी व्यवस्थाः (१) कुनै कर्मचारीको सेवामा बहाल रहँदाका बखत दुर्घटनामा
परी मृत्यु भएमा, चोटपटक लागि उपचार गर्नु परेमा वा आजीवन अशक्त भएमा निजले,
निजको परिवार वा सन्ततिले पाउने बृत्ति, उपचार खर्च वा उपदानको सम्बन्धमा
सफारिस गर्न देहायका सदस्यहरु भएको समिति रहनेछ ट्ठ–
(क) काठमाडौ उपत्यका स्थित कार्यालयका कर्मचारीको हकमा,
(१) सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको प्रतिनिधि,
(२) अर्थ मन्त्रालयको प्रतिनिधि
(३) मन्त्रालयको प्रतिनिधि
(४) सम्बन्धित कर्मचारी कार्यरत कार्यालयको प्रमुख
(ख) काठमाडौ उपत्यका बाहेक अन्य जिल्ला स्थित कार्यालयको
कर्मचारीको हकमा,
(१) सम्बन्धित जिल्लाको प्रमुख जिल्ला अधिकारी,
(२) सम्बन्धित जिल्लाको कोष तथा लेखा नियन्त्रक
कार्यालयको प्रमुख,
(३) जिल्ला स्वास्थ्य प्रमुख
(२) उपनियम (१) बमोजिम गठित समितिलाई कुनै कर्मचारीको सेवामा बहाल
रहँदाका बखत दुर्घटनामा परी मृत्यु भएको हो वा होइन वा असक्त छ वा छैन वा
दुर्घटनामा परी चोटपटक लागेको हो वा होइन भन्ने सम्बन्धमा समेत सिफारिस गर्ने
अधिकार हुनेछ ।
(३) उपनियम (१) र (२) बमोजिमको सिफारिस देहायका कागजातहरुको
आधारमा गर्नु पर्नेछ :–
(क) मृत्यु भएकोमा मृत्यु दर्ता प्रमाणपत्र,
(ख) सरजमिन मुचुल्का प्रहरी प्रतिवेदन,
(ग) उपचार गराएको अस्पतालको कागजात वा बिल,
(घ) उपचार गर्नु पर्ने कर्मचारीको कार्यरत निकायको सिफारिस ।

९८. बीमाको व्यवस्था :- (१) कुनै कर्मचारीको सेवामा छदै मृत्यु भएमा ऐनको दफा ४३
बमोजिम बीमा वापत एक लाख पचास हजार रूपैयाँ ऐनको दफा ५० को उपदफा (५)
बमोजिमको व्यक्तिलाई दिइनेछ :-
(२) सेवामा कार्यरत कर्मचारीहरूको कामको सिलसिलामा हुन सक्ने शारीरिक
क्षतिको लागि नेपाल सरकारले अर्थ मन्त्रालयको परामर्श लिई व्यवसायिक बीमाको कार्य
योजना बनाई लागू गर्नेछ ।
(३) सेवामा बहाल रहेका प्रत्येक कर्मचारीले प्रत्येक छ महिनामा आफ्नो
स्वास्थ्यको परिक्षण गराई त्यसको अभिलेख आफु बहाल रहेको कार्यालयमा राख्नु पर्नेछ ।

९९. निवृत्तभरण सम्बन्धी कार्यविधि :- (१) उमेर वा सेवा अवधिको कारणबाट अनिवार्य
अवकाश पाउने कर्मचारीले अवकाश हुने मितिभन्दा छ महिना अगावै निजामती
किताबखानाले तोकेको फाराम भरी आफू बहाल रहेको कार्यालय मार्फत निजामती
किताबखानामा अनिवार्य रूपले पठाउनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिमको फाराम भर्न नपाउदै कुनै कर्मचारीको मृत्यु भएमा
त्यस्तो मृत कर्मचारीले इच्छाएको व्यक्तिले र कसैलाई नइच्छाएको भए निजको परिवारका
सदस्यमध्ये देहायको क्रमानुसार जो जीवित छ उसैले सम्बन्धित अधिकारी समक्ष छ
महिनाभित्र फाराम भरी पठाउनु पर्नेछ :–
(क) सगोलको पति वा पत्नी,
(ख) सगोलको छोरा,
(ग) सगोलको अविवाहिता छोरी, धर्मपुत्र वा अविवाहिता धर्मपुत्री,
(घ) सगोलको बाबु, आमा,
(ङ) आफैले पालन पोषण गर्नु पर्ने पुरुष कर्मचारीको हकमा बाजे,
बज्यै र महिला कर्मचारीको हकमा सासु, ससुरा र छोरापट्टिको
नाति,
(च) भिन्न बसेको पति वा पत्नी,
(छ) भिन्न बसेको छोरा,
(ज) भिन्न बसेको अविवाहिता छोरी, बाबु र आमा,
(झ) सगोलको दाजु भाई, विधवा छोरा बुहारी र छोरापट्टिको
अविवाहिता नातिनी,
(ञ) सगोलको अविवाहिता दिदी, वहिनी र विवाहिता छोरी,
(ट) सगोलको भतिजा, भतिजी, सौतेनी आमा, भिन्न बसेका
छोरापट्टिको नाति, अविवाहिता नातिनी,
(ठ) सगोलको काका, विधवा काकी, भाउज्यू, भाई बुहारी, नातिनी बुहारी,
(ड) भिन्न बसेको दाजु, भाई
(ढ) विवाहिता दिदी, वहिनी, भिन्न बसेका बाजे, बज्यै, विधवा छोरा
बुहारी, नातिनी बुहारी, भतिजा ।
स्पष्टीकरण :- एकै क्रममा एकभन्दा बढी नातेदारहरू तोकिएको
भए सो क्रममा तोकिएको सबै नातेदारहरूले बराबर हिसावमा
मृत कर्मचारीको निवृत्तभरण पाउन सक्नेछन ।
(३) उपनियम (१) वा (२) बमोजिम फाराम प्राप्त भएपछि निजामती
किताबखानाले आवश्यक जाँचबुझ गरी अवकाश प्राप्त कर्मचारी वा मृत कर्मचारीको
निवृत्तभरण पाउने नातेदारलाई नेपाल सरकारले तोकेको ढाँचामा निवृत्तभरणको
अधिकारपत्र दिनु पर्नेछ ।
(४) निवृत्तभरणको लागि फाराम भरी पठाउने व्यक्तिले कुन ठेगानामा
निवृत्तभरणको लागि अधिकारपत्र पठाई दिनु पर्ने हो सो कुरा खोली निजामती
किताबखानामा लेखी पठाउनु पर्नेछ र सबै रीत पुगेकोमा सम्बन्धित व्यक्तिले पाउने गरी
पै“तीस दिनभित्र निवृत्तभरणको अधिकारपत्र सम्बन्धित व्यक्तिलाई पठाई दिनु पर्छ ।

१००. बरबुझारथ नगरेमा उपदान वा निवृत्तभरण रोक्का गर्न सकिने :- सेवा निवृत्त
कर्मचारीले बुझाउनु पर्ने सरकारी नगदी, जिन्सी र कागजात नियमानुसार नबुझाएमा
त्यसरी नबुझाएको अवधिसम्मको लागि निजले पाउने उपदान वा निवृत्तभरण रोक्का गर्न
सकिनेछ । त्यस्तो सरकारी नगदी, जिन्सी र कागजात बुझ्नु पर्ने कर्मचारीले पनि
तोकिएको समयमै बुझिलिनु पर्नेछ ।

१०१. उमेर पूरा भई अवकाश हुने कर्मचारीको सेवा अवधिमा थप :- ऐनको दफा ४५ को
उपदफा (१) बमोजिम साठी वर्ष उमेर पूरा भई अवकाश पाउने कर्मचारीलाई सोही
दफाको उपदफा (२) बमोजिम नेपाल सरकारले देहायको आधारमा तीन वर्षको एक
अवधि थप गर्न सक्नेछ :–
(क) अवकाश हुने कर्मचारी सेवामा कामकाज चलाउन अत्यावश्यक
देखिएमा ।
(ख) आवकाश हुने कर्मचारीको पछिल्लो दुई वर्षको कार्य सम्पादनको
मूल्याङ्कनको स्तर कम्तीमा उत्तम रहेमा ।
तर कुनै कर्मचारी निलम्बन भएकोमा सो अवधिमा र कुनै
किसिमको विभागीय सजाय पाएकोमा सवा अवधि थप गरिने छैन ।

१०२.सजाय दिने र पुनरावेदन सुन्ने अधिकारी ः (१) ऐनको दफा ७२ को खण्ड (क)
बमोजिम सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारी र सो सजाय उपर पुनरावेदन सुन्ने
अधिकारी वा निकाय देहाय बमोजिम हुनेछ ः–
(क) कार्यालय प्रमुख र निजको कार्यालयको कर्मचारीको सम्बन्धमा ः

१०३. निलम्बन र सफाईको मौका ः (१) कुनै कर्मचारीलाई निलम्बन गर्नु परेमा सजायको
आदेश दिन पाउने अधिकारीले निलम्बन पत्र र ऐनको दफा ८० को उपदफा (१)
बमोजिम सफाइ पेश गर्न लेखिएको पत्र सम्बन्धित कर्मचारीलाई बुझाउनु पर्नेछ ।
(२) सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारीले कुनै कर्मचारीसँग सफाई माग
गर्नुभन्दा अगावै स्वयं वा कुनै अन्य अधिकृतद्वारा ऐनको दफा ८० को उपदफा (२)
बमोजिम विभागीय जाँचबुझ गराई निजको ठहर सहितको प्रतिवेदन लिन सक्नेछ ।

१०४. जाँचबुझ गर्ने अधिकृतले अपनाउने कार्यविधि ः (१) जाँचबुझ गर्ने अधिकृतलाई
देहायको कार्यविधि अपनाई विभागीय जाँचबुझको कारबाही चलाउने अधिकार हुनेछ ः–
(क) बयान गराउने, लिखित प्रमाणहरू दाखिल गराउने र साक्षीको
नाममा समाह्वान, जारी गर्ने आदि विषयमा अदालतलाई भए
सरहको अधिकार ।
(ख) अभियोग लागेको कर्मचारीको रोहवरमा सबुत प्रमाण बझ्ने ।
(ग) अभियोग लागेको कर्मचारीलाई साक्षीसँग जिरह गर्न र अभियोग
विरुद्ध सबुद प्रमाण दाखिल गर्ने मौका दिने ।
(२) उपनियम (१) बमोजिमको जाँचबुझको काम सकिए पछि आदेश दिन
पाउने अधिकारी समक्ष जाँचबुझ अधिकृतले प्रतिवेदन पेश गर्नु पर्नेछ । निजले त्यस्तो
प्रतिवेदनमा सजाय सम्बन्धी कारण सहितको आफ्नो ठहरको साथै जो भएको सवुद प्रमाण
पनि दाखिल गर्नृु पर्नेछ ।

१०५. विभागीय जाँचबुझ गराउनु नपर्ने ः देहायको अवस्थामा सजायको आदेश दिन पाउने
अधिकारीले कुनै कर्मचारीलाई देहायको विभागीय सजाय गर्ने सम्बन्धमा विभागीय
जाँचबुझ गराई रहनु पर्ने छैन ः–
(क) ऐनको दफा ७२ को खण्ड (क) बमोजिमको सामान्य सजाय गर्नु परेमा ।
(ख) भागी पत्ता नलागेको वा अरू कुनै कारणले सम्पर्क स्थापित गर्न
असम्भव भएको कर्मचारीलाई विभागीय सजाय गर्नु परेमा ।
(ग) नैतिक पतन देखिने फौज्दारी अभियोगमा अदालतबाट अपराधी प्रमाणित
भएको आधारमा कुनै कर्मचारीलाई विभागीय सजाय दिनु परेमा ।

१०६. सफाईको सन्तोषजनक नहुनाको कारण खुलाउनु पर्ने ः सजायको आदेश दिन पाउने
अधिकारीले कुनै कर्मचारीले ऐनको दफा ८१ बमोजिम स्पष्टीकरण माग गर्दा त्यस अघि
ऐनको दफा ८० को उपदफा (१) बमोजिम पेश हुन आएको सफाई सन्तोषजनक
नभएमा त्यस्को कारण पनि खुलाउनु पर्नेछ । त्यस्तो कर्मचारीको सम्बन्धमा ऐनको दफा
८० को उपदफा (२) बमोजिम विभागीय जाँचबुझ गराइएको भए सो को नतिजा समेत
उल्लेख गरी प्रस्तावित सजायको औचित्य पनि उक्त स्पष्टीकरणमा खुलाउनु पर्नेछ ।

१०७. लोक सेवा आयोगको परामर्श लिने कार्यविधि ः कुनै कर्मचारीलाई विभागीय सजायको
आदेश दिनुभन्दा पहिले सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारीले ऐनको दफा ८३
बमोजिम लोक सेवा आयोगको परामर्शको निमित्त लेखी पठाउँदा तत्सम्बन्धमा प्रस्तुत
भएका सफाई, स्पष्टीकरण तथा सबुद प्रमाण समेतको मूल्याङ्कन गरी सो आधारमा ठहर
गर्न खोजिएको विभागीय सजाय समेत प्रस्तावित गरी सम्बन्धित सबै सक्कल कागजात
सहितको फायल संलग्न राखी पठाउनु पर्नेछ ।

१०८. सजायको आदेश र नक्कल सम्बन्धी कार्यविधि ः (१) कर्मचारी उपर कुनै विभागीय
सजायको निर्णय गर्दा सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारीले सम्बन्धित कर्मचारीलाई
सफाई वा स्पष्टीकरण पेश गर्न पर्याप्त मौका प्रदान भए नभएको समेत विचार गरी निज
कर्मचारीबाट पेश भएको सफाई, स्पष्टीकरण तथा उपलब्ध सम्पूर्ण सबुद प्रमाणको
समुचित मूल्याङ्कन गरी स्पष्ट कारण खुलाई निर्णय गर्नु पर्नेछ । यसरी सजायको आदेश
दिन पाउने अधिकारीले सजायको आदेशको सम्बन्धमा आफ्नो स्पष्ट रायसाथ अनुसूची–
१८ बमोजिम निर्णय गर्नु पर्नेछ ।
(२) यस परिच्छेदमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि कुनै कर्मचारीलाई
एउटा सजाय प्रस्तावित गरी सफाई, स्पष्टीकरण माग गरेर पछि अर्काे सजाय दिने गरी
निर्णय गर्नु हुदैन ।
तर कुनै कारण परी घटी वा बढी सजाय गर्नु पर्ने अवस्था परेमा नियम १०६ र१०७ को कार्यविधि पुनः पूरा गर्नु पर्नेछ ।
(३) सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारीले उपनियम (१) बमोजिम कुनै पनि
कर्मचारीलाई विभागीय सजाय दिने निर्णय गर्दा निर्णय मिति भन्दा पहिलेदेखि लागू हुने
गरी निर्णय गर्नु हुदैन ।
(४) सजायको आदेश दिन पाउने अधिकारीको सम्बन्धमा उपनियम (१) बमोजिम
भएको विभागीय सजायको आदेशको एक प्रति नक्कल सजायको आदेश दिन पाउने
अधिकारीले सम्बन्धित कर्मचारीलाई विना दस्तुर दिनु पर्नेछ ।
१०९. परामर्श समितिको गठन ः कुनै कर्मचारी उपर ऐनको दफा ७२ को खण्ड (ख)
बमोजिमको सजायको आदेश दिनु अघि सजाय दिन पाउने अधिकारीले चाहेमा निजलाई
परामर्श दिन नेपाल सरकारले परामर्श समिति गठन गर्न सक्नेछ ।
११०. पुनरावेदनको कार्यविधि ः कुनै कर्मचारीले ऐनको दफा ७२ को खण्ड (क) बमोजिम
आफूलाई दिएको विभागीय सजाय विरुद्ध पुनरावेदन दिनु परेमा देहाय बमोजिमको
कार्यविधि अपनाउनु पर्नेछ ः–
(क) पुनरावेदन गर्ने कर्मचारीले आÇनै नामबाट पुनरावेदन दिनु पर्नेछ र
त्यस्तो पुनरावेदन उचित र आदरसूचक भाषामा लेखिएको हुनु पर्नेछ ।
(ख) पुनरावेदन गर्ने कर्मचारीले पुनरावेदनको साथमा आफ्नो सफाईको
निमित्त जो भएको सबुद प्रमाण संलग्न राख्नुका साथै जुन आदेशको
विरुद्ध पुनरावेदन गरिएको हो सो आदेशको नक्कल समेत संलग्न गर्नु
पर्नेछ ।
(ग) पुनरावेदन दिंदा पुनरावेदन सुन्ने अधिकारीलाई सम्बोधन गरी निजको
कार्यालयमा पुनरावेदन दर्ता गराउनु पर्नेछ ।
(घ) सजायको आदेश पाएको मितिले पै“तीस दिनभित्र पुनरावेदन दिनु पर्नेछ ।
तर पुनरावेदनको म्याद नघाई पुनरावेदन गर्ने व्यक्तिले पर्याप्त कारण
देखाई निवेदन दिएमा पुनरावेदन सुन्ने अधिकारीले मुनासिब ठहराएमा छ
महिनासम्ममा परेको पुनरावेदनलाई दर्ता गर्न सक्नेछ ।

१११. पुनरावेदन माथि विचार तथा निर्णय ः (१) कुनै कर्मचारीले आफू उपरको विभागीय
सजायको आदेश विरुद्ध दिएको पुनरावेदन नियम ११० बमोजिमको रीत पुगेको नभएमा
पुनरावेदन सुन्ने अधिकारीले त्यस्तो पुनरावेदन लिन अस्वीकार गर्न सक्नेछ ।
(२) उपनियम (१) अनुसार अस्वीकार गरिएका बाहेक दर्ता गरिएका अरू सबै
पुनरावेदनहरूमा पुनरावेदन सुन्ने अधिकारीले देहायका कुराहरूको विचार गर्नु पर्नेछ ः–
(क) सजायको आदेशमा आधार लिइएका कुराहरूको यथार्थता
प्रमाणित भई सकेको छ वा छैन,
(ख) प्रमाणित भइसकेका कुराहरू सजाय गर्नको निमित्त पर्याप्त छन्
वा छैनन्,
(ग) सजाय गरेको ठीक, पर्याप्त, अपर्याप्त वा बढी के छ ?
(३) उपनियम (२) बमोजिम विचार गरिसकेपछि पुनरावेदन सुन्ने अधिकारीले
पुनरावेदकलाई दिइएको सजाय सदर वा बदर गर्ने वा त्यस्तो सजायलाई घटाउने गरी
अन्तिम आदेश दिन सक्नेछ ।

११२. कम्पनीको स्थापना र व्यापार व्यवसाय तथा निजी प्राक्टिस गर्न स्वीकृति लिनु
पर्ने :- ऐनको दफा ५९ बमोजिम कुनै बैंक वा कम्पनीको स्थापना, रजिष्ट्रेशन वा
संचालनको काममा भाग लिन, कुनै व्यापार वा व्यवसाय गर्न वा निजी प्राक्टिस गर्न वा
अन्यत्र कुनै प्रकारको सेवा स्वीकार गर्न चाहने अधिकृत तहका कर्मचारीले मन्त्रालयबाट र
सहायक तहका कर्मचारीले विभागीय प्रमुखबाट स्वीकृति लिनु पर्नेछ ।

११३. सम्पत्ति विवरण पेश गर्नु पर्ने :- यो नियमावली प्रारम्भ हुँदा बहाल रहेका सबै
कर्मचारीले यो नियमावली लागू भएको तीन महिनाभित्र र नयाँ नियुक्ति हुने कर्मचारीले
नियुक्ति पाएको एक महिनाभित्र अनुसूची–१९ बमोजिम सम्पत्ति विवरण तयार गरी देहाय
बमोजिम पेश गर्नु पर्नेछ :–
(क) अधिकृत तहका कर्मचारीले दुई प्रति सम्पत्ति विवरण तयार गरी
मन्त्रालयमा पेश गर्नु पर्नेछ । त्यसरी पेश भएको सम्पत्ति विवरणको एक
प्रति मन्त्रालयले राखी अर्काे प्रति सामान्य प्रशासन मन्त्रालयमा पठाउनु
पर्नेछ ।
(ख) सहायक तहका कर्मचारीले एक प्रति सम्पत्ति विवरण तयार गरी
सम्बन्धित विभागीय प्रमुख समक्ष पेश गर्नु पर्नेछ ।

११४. अचल सम्पत्ति खरिद गरेको जानकारी दिनु पर्ने :- कर्मचारीले आफ्नो वा आफ्नो परिवारको
कुनै सदस्यको नाममा कुनै अचल सम्पत्ति खरिद गरी वा अन्य तरिकाद्वारा प्राप्त गरेमा
त्यसरी खरिद वा प्राप्त गरेको एक महिनाभित्र त्यस वापत लागेको मोल समेतको विवरण
खोली आफ्नो कार्यालयमा पेश गर्नु पर्नेछ ।

११५. कबुलियतनामाको ढाँचा :- ऐनको दफा ३६ को उपदफा (२) को प्रयोजनको लागि
कबुलियतनामाको ढाँचा अनुसूची–२० बमोजिम हुनेछ ।

११६. बहु विवाह, बाल विवाह, अनमेल विवाहमा प्रतिबन्ध :- कुनै कर्मचारीले मुलुकी ऐन
विहावरीको महलको विपरीत हुने गरी बहु विवाह, बाल विवाह र अनमेल विवाह गर्नुगराउनु हुद“ैन ।

११७. हानी नोक्सानी पु¥याउन नहुने :- यस नियमावलीमा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए
तापनि कुनै पनि कर्मचारीले असावधानीसाथ वा अनुशासनमा नरही वा जानाजान
त्रुटीपूर्ण ढंगबाट काम गरी नेपाल सरकार वा सरकारी कार्यालयलाई कुनै प्रकारको हानी
नोक्सानी पुर्याउनु हुँदैन ।

११८. खटाइएको कार्यालय वा स्थानमा काम गर्नु पर्ने :- कुनै पनि कर्मचारीले आफूलाई
पदस्थापन वा सरुवा गरिएको कार्यालय वा स्थानमा हाजिर भई तोकिएको कामकाज गर्नु
पर्नेछ ।

११९. पहिलेको सेवा अवधिको गणना :- (१) कर्मचारीको पहिलेको सेवा अवधिको गणना गर्दा
देहाय बमोजिम गरिनेछ :–
(क) बढुवाको लागि जेष्ठता गणनाको प्रयोजनको निमित्त पहिले
सरकारी सेवा वा पदमा स्थायी नियुक्ति भई गरेको सेवा अवधि
(बीचमा टुटेको भए टुटेको अवधि कटाई) बापत शत प्रतिशत र
पहिले विकास तर्फको पदमा सेवा गरी सो सेवालाई
अविच्छिन्न राखी तथा पहिले निजामती सेवा तर्फको पदमा एक
वर्ष भन्दा बढी अस्थायी सेवा गरी सो सेवालाई अविच्छिन्न
राखी स्वास्थ्य सेवा तर्फ स्थायी नियुक्ति पाएका कर्मचारीको
साविकको विकास वा अस्थायी सेवा अवधिको गणना देहाय
बमोजिम गरिनेछ :–
(१) राजपत्राङ्कित प्रथम श्रेणीमा गरेको
सेवा अवधि वापत तेत्तीस प्रतिशत
(२) राजपत्राङ्कित द्वितीय श्रेणीमा
गरेको सेवा अवधि वापत पचास प्रतिशत
(३) राजपत्राङ्कित तृतीय श्रेणीमा गरेको
सेवा अवधि वापत छैसट्टी प्रतिशत
(४) राजपत्रअनङ्कित तहमा गरेको सेवा
अवधि वापत पचहत्तर प्रतिशत
(ख) निवृत्तभरणको प्रयोजनको निमित्त पहिले सरकारी सेवा वा पदमा
स्थायी नियुक्त भई गरेको सेवा अवधि (बीचमा टुटेको भए
टुटेको अवधि कटाई) र विकास वा अस्थायीतर्फको पदमा मिति
२०२६।८।११ भन्दा पहिले नियुक्त भई त्यस्तो पदमा गरेको
सेवालाई अविच्छिन्न राखी स्थायी सेवामा आएका कर्मचारीले
विकास तथा अस्थायीतर्फको पदमा गरेको सेवा अवधि ।
(२) उपनियम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि पहिले गरेको कुनै
सरकारी सेवा वापत उपदान पाइसकेको व्यक्ति पुनः स्वास्थ्य सेवाको पदमा नियुक्त
भएमा निजले पहिले पाएको उपदानको रकम फिर्ता गरेमा मात्र निजको पहिलेको सेवा
अवधि यस नियम बमोजिम हालको पदमा गणना गरिनेछ ।

१२०. बरबुझारथ गर्नु पर्ने :- (१) कार्यालयको नगदी, जिन्सी, मालसामान र लेखा तथा
आम्दानी श्रेस्ता आदिको जिम्मा लिने कर्मचारीले सरुवा, बढुवा भई वा अवकाश प्राप्त
गरी वा अन्य कुनै कारणले कार्यालय छाडी जाँदा वा सो कामबाट अलग हुँदा ऐनको तोकिदिएमा बाहेक एक्काइस दिनभित्र बुझाई दिनु पर्नेछ र बझ्नु पर्ने कर्मचारीले पनि
सोही म्यादभित्र बझ्नु पर्नेछ । यसरी बरबुझारथ गर्दा गराउँदा आफ्ना जिम्मामा रहेका
महत्वपूर्ण मूल्यवान औजार, उपकरण वा सामानहरू विभागीय प्रमुख वा कार्यालय
प्रमुखको रोहवरमा प्रमाणित गरी बरबुझारथ गर्नु गराउनु पर्नेछ ।
(२) प्रत्येक कर्मचारीले बहाली गर्न चाहेको दिनको सूचना साविकवालालाई
सकेसम्म चाँडो दिनु पर्नेछ र साविकवालाले पनि त्यही दिन बरबुझारथ गर्न तयार रहनु
पर्नेछ ।
(३) बरबुझारथ गर्ने काम सम्पन्न भएपछि त्यसको सूचना तालुक कार्यालयमा
पठाउनु पर्नेछ । हालवालाले बहाल गरी सकेको नभए साविकवालाले आफूभन्दा निकटतम
तल्लो कर्मचारीलाई बरबुझारथ गरी म्यादभित्र नयाँ कार्यालयमा बहाल गर्न जानु पर्नेछ र
सो कर्मचारीले पनि बुझी लिनु पर्नेछ ।
(४) बरबुझारथ हुँदा नगदी, जिन्सी मालसामान तथा अन्य श्रेस्ता आदिको हानी
नोक्सानी, हिनामिना भएको देखिएमा त्यस्ता हानी नोक्सानी वा हिनामिना जसको
लापरबाहीबाट हुन गएको हो सो कर्मचारीमाथि विभागीय कारबाही हुनेछ र उक्त
नोक्सानी वा हिनामिना भएको रकम असूल उपर गरिनेछ ।
(५) कुनै पनि कर्मचारीले बरबुझारथको निमित्त आफ्ना भाइ, छोरा वा पत्यारका
मानिस वारिस खडा गरी बझ्ने वा बुझाउने व्यवस्था गर्न सक्नेछ ।
(६) बरबुझारथ गर्ने कर्तव्य भएको कर्मचारी नोकरीबाट आवकाश लिई सकेको र
घर ठेगाना पत्ता नलागेको वा मरेको वा स्वास्थ्यको कारणबाट होस ठेगाना नभएको वा
बौलाएको रहेछ र त्यस्ता कर्मचारीले गर्नु पर्ने बरबुझारथ निजको परिवारका सदस्यले
गर्न चाहेमा निज वा निजले मन्जूर गरी पठाएको व्यक्तिबाट कार्यालय प्रमुखले तोकेको
व्यक्तिले बुझी लिनु पर्नेछ ।

१२१. नतिजामूलक कार्यतालिका बनाउनु पर्नेः (१) प्रत्येक कार्यालय प्रमुख वा विभागीय
प्रमुखले प्रत्येक पदको लागि तोकिएको काम कर्तव्य तथा जिम्मेवारीका आधारमा आफू
मातहतका सबै कर्मचारीहरूको कार्य विभाजन स्पष्ट खुल्ने गरी वार्षिक कार्यतालिका
बनाई राख्नु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम कार्यतालिका बनाउँदा सम्बन्धित कर्मचारीको कार्य
सम्पादनलाई नतिजामूलक तुल्याउने दृष्टिकोण राखी कामको विस्तृत विवरण, परिमाण,
लागत र समय अवधि समेत यथासम्भव खुलाउनु पर्नेछ ।

१२२. कार्यसम्पादन मूल्याङ्कन फाराम सम्बन्धी व्यवस्था :- (१) कर्मचारीको कार्य सम्पादन
मूल्याङ्कन फाराम अख्तियारवालाले तोके बमोजिम गोप्य गरी राखिनेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिमको कार्य सम्पादनको मूल्याङ्कन फारामको एक एक
प्रति सम्बन्धित कार्यालयले सहायक तहको कर्मचारीको हकमा सम्बन्धित बढुवा
समितिको कार्यालय र मन्त्रालयमा तथा अधिकृत तहका कर्मचारीको हकमा मन्त्रालय र
लोक सेवा आयोगमा समेत पठाउनु पर्नेछ ।

१२३. स्तर निर्धारण समितिको गठन :- (१) कर्मचारीले हासिल गरेको सेवाकालीन तालिमको
विषय, श्रेणी, स्तर र समकक्ष निर्धारण गर्नु परेमा नेपाल सरकारले तत्सम्बन्धी
विशेषज्ञहरू रहेको स्तर निर्धारण समिति गठन गर्न सक्नेछ ।
(२) कर्मचारीले हासिल गरेको शैक्षिक उपाधिको विषय, श्रेणी, स्तर र समकक्ष
निर्धारण गर्न द्विविधा परेमा तत्सम्बन्धमा नेपाल …….. भित्रको मान्यता प्राप्त
विश्वबिद्यालयको सिफारिस अनुसार हुनेछ ।
(३) उपनियम (१) र (२) बमोजिम प्राप्त भएको सिफारिसलाई लोक सेवा
आयोगको परामर्श लिई कार्यान्वयन गरिनेछ ।

१२४. अवकाश पत्र :- कर्मचारीलाई अवकाशको पत्र दिने अधिकार अख्तियारवालालाई हुनेछ ।

१२४क.अधिकारपत्र सम्बन्धी व्यवस्था :- सेवाबाट अवकाश हुने कर्मचारीले पाउने उपदान,
निवृत्तभरण, पारिवारिक निवृत्तभरण र अन्य सुविधा र वृत्तिको रकम प्राप्त गर्ने
अधिकारपत्र सम्बन्धित कार्यालयको सिफारिसमा निजामती किताबखानाले दिनेछ ।

१२५. सेवाबाट बर्खास्त हुनेहरूको अभिलेख राख्ने :- (१) भविष्यमा सरकारी सेवाको निमित्त
अयोग्य ठहरिने गरी सेवाबाट बर्खास्त भएका कर्मचारीको सम्बन्धमा बर्खास्त गरिएको
आदेश दिने अधिकारीले त्यस्तो कर्मचारीको तीन पुस्ते खुलेको हुलिया समेतको सूचना
लोक सेवा आयोग, प्रहरी प्रधान कार्यालय र निजामती किताबखानालाई दिनु पर्नेछ ।
त्यस्तो सूचना प्रहरी प्रधान कार्यालयले प्रत्येक जिल्ला प्रहरी कार्यालयलाई पठाउनु पर्नेछ ।
(२) उपनियम (१) बमोजिम सेवाबाट बर्खास्त गरिएको व्यक्ति सेवाको पदमा पुनः
नियुक्ति भएमा निजले त्यसरी नियुक्त भई पाएको तलब निजबाट फिर्ता गराई निजलाई
तुरुन्त सेवाबाट बरखास्त गरिनेछ ।

१२६. इलाका छोड्ने सम्बन्धी व्यवस्था :- सरकारी काजमा खटिएको वा बिदामा रहेको
अवस्थामा बाहेक कुनै पनि कर्मचारीले बिदा दिने अधिकारीको इजाजत वेगर आफ्नो
कार्यालय रहेको जिल्ला वा इलाका छाडी अन्यत्र जानु हुँदैन ।
तर अपर्झट परी कार्यालय छाडी जानु पर्ने भएमा कर्मचारीले त्यसको कारण
खोली निवेदन दिई आफ्नो कार्यालय प्रमुखको इजाजत लिई वा इजाजत लिन नभ्याएमा
जानुपर्ने कारण समेत खोली सम्बन्धित कार्यालय, विभागमा वा मन्त्रालयमा लिखित वा
मौखिक प्रतिवेदन दिई देशभित्र वा बाहिर जान हुन्छ । त्यसरी जाँदा कार्यालयको काममा
बाधा नपर्ने र सरकारी सम्पत्तिको हिनामिना नहुने प्रबन्ध मिलाई जानु पर्नेछ ।

१२७. उचित र न्यायसंगत कारबाही :- कुनै कर्मचारीले यो नियमावली लागू हुनु अघि
पाइरहेको सहुलियत वा सुविधाको सम्बन्धमा यस नियमावली बमोजिम प्रदान गरिएको
सहुलियत वा सुविधाबाट मर्का परेको भनी पेश गरेको निवेदनको आधारमा नेपाल
सरकारले उचित र न्यायसंगत तरिकाबाट कारबाही गर्न सक्नेछ ।
१२७क.स्वास्थ्य सेवा पुरस्कार :- (१) नेपाल सरकारले प्रत्येक वर्ष नेपाल स्वास्थ्य सेवाका
कर्मचारीलाई उपनियम (२) बमोजिमको समितिको सिफारिसमा देहाय बमोजिमको
स्वास्थ्य सेवा पुरस्कार दिन सक्नेछ :–
पुरस्कारको नाम रकम संख्या
(क) उत्कृष्ट स्वास्थ्य सेवा
पुरस्कार एकलाख रूपैयाँ एक जनालाई
(ख) स्वास्थ्य सेवा पुरस्कार पचास हजार रूपैयाँ चार जनालाई
(२) उपनियम (१) बमोजिमको पुरस्कार सिफारिस गर्न देहाय बमोजिमको समिति
रहनेछ :–

(क) नेपाल सरकारको मुख्य सचिव – अध्यक्ष
(ख) सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको सचिव – सदस्य
(ग) मन्त्रालयको सचिव – सदस्य
(घ) स्वास्थ्य सेवा विभागका महानिर्देशक – सदस्य
(ङ) मन्त्रालयको सचिवले तोकेको बाह्रौं तहका
अधिकृत – सदस्य–सचिव
(३) उपनियम (२) बमोजिमको समितिले देहायको आधारमा स्वास्थ्य सेवाका
कर्मचारीहरूको छनौट गरी सिफारिस गर्नेछ –
(क) सम्बन्धित विभाग वा क्षेत्रीय निर्देशनालयको सिफारिस,
(ख) कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन,
(ग) कार्यक्षमता र कार्य दक्षता,
(घ) जेष्ठता, कर्तव्यनिष्ठता, लगनशीलता र दुर्गम क्षेत्रमा गरेको
सेवा ।

१२८. पदपूर्तिको बन्देज :- सेवाका रिक्त पदहरूमा ऐन र यस नियमावलीमा व्यवस्था भएदेखि
बाहेक अन्य तरिकाबाट पदपूर्ति गरिने छैन ।

१२९. अधिकार प्रत्यायोजन :- (१) नेपाल सरकारले यस नियमावली बमोजिम आफूलाई प्राप्त
अधिकार नेपाल सरकारको सेवामा रहेका कुनै कर्मचारीले प्रयोग गर्न पाउने गरी
प्रत्यायोजन गर्न सक्नेछ ।
(२) यस नियमावली बमोजिम कुनै अधिकारीलाई प्राप्त अधिकार आफ्नो सामान्य
रेखदेखमा रही प्रयोग गर्ने गरी निजले आफू मुनिका कर्मचारीलाई प्रत्यायोजन गर्न
सक्नेछ ।

१३०. सेवा समूह तथा उपसमूह सञ्चालन सम्बन्धी व्यवस्था :- नीतिगत कुराहरूमा सामान्य
प्रशासन मन्त्रालयसँग समन्वय राखी सेवा समूह तथा उपसमूहको सञ्चालन र प्रशासन
मन्त्रालयले गर्नेछ ।

१३१. अनुसूचीमा हेरफेर तथा थपघट गर्ने अधिकार :- नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा
सूचना प्रकाशन गरी अनुसूची तथा अनुसूचीमा रहेको व्यहोरालाई समय समयमा हेरफेर
तथा थपघट गर्न सक्नेछ ।

१३२. खारेजी र बचाउ :- (१) निजामती सेवा नियमावली, २०५० को अनुसूची–२ को
क्रमसंख्या ४, ६, ४९, ५०, ५१ र अनुसूची ३ को (ग) खारेज गरिएका छन् ।
(२) नेपाल स्वास्थ्य सेवा (गठन, समूह तथा श्रेणी विभाजन र नियुक्ति)
नियमहरू, २०५१ खारेज गरिएका छन् ।
(३) निजामती सेवा ऐन, २०४९ र सो अन्तर्गत बनेको नियमावली बमोजिम भए
गरेका काम कारबाहीहरू यसै नियमावली बमोजिम भए गरेको मानिने छन् ।

नियम २ को खण्ड (ङ) सँग सम्बन्धित
विभागीय प्रमुखहरू

१. मन्त्रालयको सचिव
२. स्वास्थ्य सेवा विभागको महानिर्देशक
३. औषधि व्यवस्था विभागको महानिर्देशक
४. आयुर्वेद विभागका महानिर्देशक
५. क्षेत्रीय स्वास्थ्य निर्देशनालयका निर्देशक
६. नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी समय समयमा तोकेका अरू अधिकारीहरू ।

(नियम २ को खण्ड (च) सँग सम्बन्धित)
कार्यालयको नाम

१. केन्द्रीय अस्पताल
२. क्षेत्रीय अस्पताल
३. उपक्षेत्रीय अस्पताल
४. अञ्चल अस्पताल
५. अञ्चल आयुर्वेद औषधालय
६. जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय
७. जिल्ला अस्पताल
८. जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय
९. आयुर्वेद चिकित्सालय
१०. आयुर्वेद औषधालय
११. जिल्ला आयुर्वेद स्वास्थ्य केन्द्र
१२. औषधि व्यवस्था विभाग अन्तर्गतका कार्यालयहरू
१३. होमियोप्याथी चिकित्सालय
१४. युनानी औषधालय
१५. प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र
१६. क्षेत्रीय मेडिकल स्टोर
१७. क्षेत्रीय तालिम केन्द्र
१८. राष्ट्रिय औषधि प्रयोगशाला
१९. भेक्टर वर्न डिजिज कन्ट्रोल सेन्टर
२०. नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी समय समयमा तोकेका अन्य
कार्यालयहरू ।

(नियम ७ सँग सम्बन्धित)
सेवामा रहने पद नामहरू

(नियम ८ को उपनियम (१) सँग सम्बन्धित)

(नियम ९ सँग सम्बन्धित)
कार्य विवरण फारामको ढाँचा

(नियम १५ को उपनियम (१) सँग सम्बन्धित)
सेवाको समूह, उपसमूहको लागि चाहिने न्यूनतम योग्यता

देहायका समूह तथा उपसमूहमा रहने पदहरूमध्ये ऐनको दफा ८ को उपदफा (१)
बमोजिम खुल्ला प्रतियोगिताद्वारा पूर्ति गरिने पदमा उम्मेदवार हुन देहायको योग्यता प्राप्त गरी
नियम १५ को उपनियम (३) बमोजिमको पदमा उम्मेदवार हुन देहायको योग्यता प्राप्त गरेको हुनु
पर्नेछ ः–

दोस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।

तेस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।
 तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।
 तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।
 तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।

तेस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।

(नियम १५ को उपनियम (१) सँग सम्बन्धित)
सेवाको समूह, उपसमूहको लागि चाहिने न्यूनतम योग्यता

देहायका समूह तथा उपसमूहमा रहने पदहरूमा कार्य क्षमताको मूल्याङ्कन र आन्तरिक
प्रतियोगितात्मक परीक्षाद्वारा गरिने बढुवाको लागि उम्मेदवार हुन देहायको शैक्षिक योग्यता वा
तालिम प्राप्त गरेको र ऐनको दफा २६ बमोजिमको सेवा अवधि पूरा गरेको हुनु पर्नेछ ः–

दोस्रो संशोधनद्वारा संशोधित ।

तेस्रोेे संशोधनद्वारा संशोधित ।
 तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रोेे संशोधनद्वारा संशोधित ।
 तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

तेस्रोे संशोधनद्वारा झिकिएको ।

(नियम १९ सँग सम्बन्धित)
निरोगिताको प्रमाणपत्रको नमूना

नेपाल स्वास्थ्य सेवाको…………………..कार्यालयको ……………………पदमा उम्मेदवार हुनु
भएका श्री………………………..लाई मैले जाँच्दा कुनै सरुवा वा कडारोग लागेको वा कुनै
किसिमको शारीरिक विकृति वा आन्तरिक रोग भएको पाइन । निजमा ………………………..रोग
भए तापनि निजलाई त्यसले उपरोक्त पदमा काम गर्न असमर्थ बनाउंदैन ।
निजको हुलिया……………………….. छ ।
(क) दायाँ हातको बुढी औंलाको छाप ः………………………..
(ख) सम्बन्धित व्यक्तिको दस्तखत ः………………………..
(ग) मिति ः………………………..
प्रमाणित गर्ने चिकित्सकको –
(क) नाम ः………………………..
(ख) दस्तखत ः………………………..
(ग) सम्बन्धित काउन्सिलको रजिष्ट्रेशन नम्बर ः………………….
(घ) मिति ः………………………..

(नियम २० सँग सम्बन्धित)
शपथ ग्रहण फारामको नमूना

म ………………………………………………………………………… इश्वरको नाममा शपथ
लिन्छु कि नेपाल स्वास्थ्य सेवाको कर्मचारीको हैसियतले मलाई तोकिएको काम मेरो ज्ञान विवेकले
जाने बुझेसम्म इमान, धर्म तथा कर्तव्य सम्झी देश र सरकारप्रति वफादार रही भय, पक्षपात वा
द्वेष नराखी लोभ लालच मोलाहिजा नगरी अनुशासनमा रही स्वास्थ्य सेवा नियमावली, २०५५तथा
प्रचलित कानूनको व्यवस्थाको अधीनमा रही अधिकृत व्यक्तिलाई बाहेक अरू कसैलाई म सेवामा
बहाल रहे वा नरहेको जुनसुकै अवस्थामा पनि प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपले भन्ने वा संकेत गर्ने
छैन ।
शपथ ग्रहण गर्ने कर्मचारीको
(क) नाम ः
(ख) दस्तखत ः
(ग) मिति ः
(घ) सेवा ः
(ङ) समूह । उपसमूह
(च) तह ः
शपथ ग्रहण गरेको प्रमाणित गर्ने
अधिकारीको
(क) नाम ः
(ख) दस्तखत ः
(ग) मिति ः
(घ) पद ः
(ङ) कार्यालय ः

(नियम २२ सँग सम्बन्धित)

ैयक्तिक विवरण
नेपाल सरकार
स्वास्थ्य मन्त्रालय । विभाग । कार्यालय

फाराम नं. ०५
विभागीय सजायको विवरण
कर्मचारी

(नियम ३२ र नियम ७३ को उपनियम (२) सँग सम्बन्धित)

अतिदुर्गम “क १”
१) सदरमुकाम बाहेक ताप्लेजु· जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
२) नुम सहित दक्षिण बाहेक संखुवासभा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
३) सदरमुकाम बाहेक सोलुखुम्बु जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
४) दोलखा जिल्लाको लामाबगर र रोल्वालि· क्षेत्र ।
५) धादि· जिल्लाको सेतीवास उत्तरको सिंहार क्षेत्र ।
६) सदरमुकाम बाहेक मना· जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
७) गोरखा सिर्दिवास उत्तरको लार्के क्षेत्र ।
८) धौलागिरी अञ्चलको टुकुचे भन्दा दक्षिणी क्षेत्र बाहेक मुस्ता· जिल्ला र उत्तरी वाग्लुङ्गको
ढोर पाटन क्षेत्र ।
९) सदरमुकाम बाहेक रोल्पा र रुकुम जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१०) सदरमुकाम बाहेक हुम्ला, जुम्ला, मुगु, कालिकोट र डोल्पा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
११) सदरमुकाम बाहेक जाजरकोट जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१२) सदरमुकाम बाहेक बझा· र बाजुरा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१३) सदरमुकाम बाहेक दार्चुला जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।

अतिदुर्गम “क २”
१) अतिदुर्गम “क १” मा परेका जिल्लाका सदरमुकाम ।
२) सदरमुकाम बाहेक पाँचथर जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
३) सदरमुकाम बाहेक भोजपुर, तेह्रथुम जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
४) संखुवासभा जिल्लाको नुम सहित दक्षिणी क्षेत्र ।
५) सदरमुकाम बाहेक ओखलढु·ा र खोटा· जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
६) सदरमुकाम बाहेक रामेछाप जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
७) लामोबगर र रोल्वालि· क्षेत्र बाहेक दोलखा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
८) रसुवा जिल्लाको राम्चे भन्दा उत्तरको क्षेत्र ।
९) लमजु· जिल्लाको खुदि उत्तरी क्षेत्र ।
१०) सदरमुकाम बाहेक अर्घाखाँची र गुल्मी जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
११) सदरमुकाम बाहेक म्याग्दी र पर्वत जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१२) मुस्ताङ्ग जिल्लाको मार्फा टुकुचे भन्दा दक्षिणी क्षेत्र र उत्तर वाग्लु· जिल्लाको ढोरपाटन
क्षेत्र र म्याग्दी जिल्लाको निस्कोट पहाडबाट दक्षिण तर्फ बाग्लु· जिल्लाको तारा गाउँ
विकास समितिमा पर्ने रातामाटा हुँदै गुल्मी जिल्ला उत्तर दक्षिण अक्षांस रेखाको पूर्वी भाग
बाहेकको बाग्लुङ्ग ।
१३) सदरमुकाम बाहेक सल्यान र प्यूठान जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१४) सदरमुकाम बाहेक डोटी र अछाम जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१५) सदरमुकाम बाहेक डडेलधुरा र बैतडी जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१६) सदरमुकाम बाहेक दैलेख जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।

दुर्गम “ख १”
१) अति दुर्गम “क २” मा परेका जिल्लाका सदरमुकाम ।
२) सदरमुकाम बाहेक इलाम जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
३) सदरमुकाम बाहेक धनकुटा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
४) सदरमुकाम बाहेक उदयपुर जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
५) सदरमुकाम बाहेक सिन्धुली जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
६) सदरमुकाम बाहेक सिन्धुपाल्चोक जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
७) सेतीवास उत्तरको सिंहार बाहेक धादिङ्ग जिल्लाको बाँकी सम्पूर्ण भाग ।
८) रसुवा जिल्लाको राम्चे सहितको दक्षिणी क्षेत्र ।
९) सदरमुकाम बाहेक तनहुँ र स्याङ्गजा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१०) सिर्दिवास उत्तरको लार्के क्षेत्र बाहेक गोरखा जिल्लाको बाँकी सम्पूर्ण भाग ।
११) खुदी उत्तर बाहेक लमजुङ्ग जिल्लाको बाँकी सम्पूर्ण भाग ।
१२) सदरमुकाम बाहेक पाल्पा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१३) म्याग्दी जिल्लाको निरकोट पहाडबाट दक्षिण तर्फ बाग्लु· जिल्लाको तारा गाउँ विकास
समितिमा पर्ने रातमाटा गाउँ हुंदै गुल्मी जिल्लालाई छुने उत्तर, दक्षिण अक्षांस रेखादेखि
पूर्व पर्ने बाग्लुङ्ग जिल्लाको बाँकी भाग ।
१४) सदरमुकाम बाहेक दा· जिल्लाको सम्पूर्ण पहाडी भाग ।
१५) …………………
१६) …………………
१७) सदरमुकाम बाहेक बर्दिया र सुर्खेत जिल्लाको सम्पूर्ण पहाडी भाग ।
१८) नुवाकोट, काभ्रे, ललितपुर (उपत्यका बाहिर) मोर·, नवलपरासी, चितवन र मकवानपुरका
पहाडी गाउँ विकास समितिहरू ।

दुर्गम “ख २”
१) अति दुर्गम “ख १” मा परेका जिल्लाका सदरमुकाम ।
२) सदरमुकाम बाहेक झापा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
३) सदरमुकाम बाहेक मोर·, सुनसरी जिल्लाको तराई भाग ।
४) सदरमुकाम बाहेक धनुषा, महोत्तरी र सर्लाही जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
५) सदरमुकाम बाहेक सप्तरी र सिरहा जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
६) सदरमुकाम क्षेत्र र ख १ मा रहेका पहाडी गा. वि. स. बाहेक नुवाकोट र काभ्रेपलान्चोक
जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
७) सदरमुकाम बाहेक बारा, पर्सा, रौतहट र चितवन र मकवानपुर जिल्लाको बाँकी भाग ।
८) सदरमुकाम बाहेक कास्की जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
९) सदरमुकाम बाहेक नवलपरासी र कपिलवस्तु जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
९क) सदरमुकाम र नगरपालिका क्षेत्र बाहेक रूपन्देही जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१०) सदरमुकाम बाहेक बाँके जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
११) सदरमुकाम बाहेक कैलाली जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।
१२) सदरमुकाम बाहेक कञ्चनपुर जिल्लाको सम्पूर्ण भाग ।

सुगम “ग १”
१) दुर्गम “ख २” मा परेका जिल्लाका सदरमुकाम ।
१क) रूपन्देही जिल्लाको नगरपालिका क्षेत्र ।
२) काठमाडौ, ललितपुर (ख १ मा परेका पहाडी भाग बाहेक) र भक्तपुर जिल्लाको क्रमशः
महानगरपालिका, उपमहानगरपालिका र नगरपालिका क्षेत्र बाहेक सम्पूर्ण भाग ।

सुगम “ग २”
काठमाडौं, ललितपुर भक्तपुर जिल्लाको क्रमशः महानगरपालिका, उपमहा–नगरपालिका र
नगरपालिका क्षेत्र ।

(नियम ३३ सँग सम्बन्धित)
सरुवा गर्ने अधिकार प्राप्त अधिकारीले राख्नु पर्ने आफू अन्तर्गतका कार्यालयहरूको तहगत सरुवा सम्बन्धी विवरणको ढाँचा

कार्यालय ः–
जिल्ला ः– विवरण भरिएको मिति ः–

(नियम ३४ को खण्ड (क) सँग सम्बन्धित)
सरुवाको विवरण
(व्यक्तिगत फाइलमा रहने)

१) नाम ः                                                               ६) समूह ः
२) कर्मचारीको सङ्केत नम्बर ः                               ७) उपसमूह ः
३) पद ः                                                               ८) शैक्षिक योग्यता ः
४) तह ः                                                                ९) तालिम ः
५) सेवा ः                                                                 १०) अन्य विवरण (केही भए)

(नियम ३६ को उपनियम (२) सँग सम्बन्धित)
रमानापत्र

नेपाल सरकार
स्वास्थ्य मन्त्रालय । विभाग । कार्यालय

पत्रसंख्या ः–                                                                                           मितिः–
श्री ………………………..
………………………………
त्यस कार्यालयमा सरुवा हुनु भएका श्री ………………………….लाई निजको विवरण
सहितको रमाना पत्र दिई त्यस कार्यालयमा हाजिर हुन पठाइएको व्यहोरा अनुरोध गर्दछु ।

१. कर्मचारीको नाम थर ः–

२. कर्मचारी सङ्केत नम्वर ः–

३. साविक (क) पद ः–                      (ख) तह ः–
(ग) समूह, उपसमूह ः–                 (घ) कार्यालय ः–

४. सरुवा भएको (क) निर्णय मिति ः–
(ख) पद ः–                             (ग) तह ः–
(घ) समूह, उपसमूह ः–

५. बरबुझारथ सम्बन्धी विवरण ः–
गरेको नगरेको

६. रमाना हुने मिति ः–

७. रमानापत्रको मितिसम्म खर्च भएका बिदा ः–
(क) भैपरी आउने र पर्व बिदा ….. दिन ।
(ख) घर बिदा ….. दिन ।
(ग) बिरामी बिदा ….. दिन ।
(घ) प्रसूति बिदा ….. पटक ।
(ङ) अध्ययन बिदा ….. दिन ।
(च) असाधारण बिदा ….. दिन ।
(छ) सट्टा बिदा ….. दिन ।
(ज) अतिरिक्त बिदा ….. दिन ।

८. रमानापत्रको मितिसम्म सञ्चित बिदा ः–
(क) घर बिदा ….. दिन ।
(ख) बिरामी बिदा ….. दिन ।
(ग) प्रसूति बिदा ….. पटक ।
(घ) अध्ययन बिदा ….. दिन ।
(ङ) असाधारण बिदा ….. दिन ।
(च) सट्टा बिदा ….. दिन ।
(छ) अतिरिक्त बिदा …. दिन ।
९. खाईपाई आएको मासिक ः– (क) तलब रु. (ख) तलब वृद्धि रु.
१०. तलब भत्ता भूक्तानी लिएको अन्तिम मिति ः–
११. कर्मचारी संचयकोष कट्टी रकम ः–
१२. भूक्तानी लिएको उपचार खर्चको रकम ः–
मिति ः–
१३. दैनिक भ्रमण भत्ता वापत लिएको पेश्की रकम ः–
१४. तलब वृद्धि हुन शुरु भएको शुरु मिति ः–
१५. नागरिक लगानी कोष कट्टि रकम ः–
१६. आयकर कट्टि रकम ः–

वोधार्थ ः–
श्री निजामती किताबखाना, हरिहरभवन ।
श्री कर्मचारी संचयकोष, त्रिदेवी मार्ग, ठमेल ।
श्री …………………….(सम्बन्धित कर्मचारी) ः– सरुवा भएको कार्यालयमा हाजिर हुन जानु हुन ।

(नियम ५८ को उपनियम (१) सँग सम्बन्धित)
बिदाको निवेदन

नेपाल सरकार
स्वास्थ्य मन्त्रालय

बिदाको मिति……………………… देखि…………………………….. सम्म
कर्मचारीको सही ः–
मिति ः

………………………..
सूचना गर्ने कर्मचारीको दस्तखत
कर्मचारी प्रशासन शाखा ।

(नियम ७१ को उपनियम (१) संग सम्बन्धित)
कार्य सम्पादन मूल्याङ्कन फाराम (ख)
(सहायक स्तरको लागि)

विवरण पेश गरेको कार्यालय ः                                दर्ता नं. ः
कर्मचारीको नाम ः                                               मिति ः
पद ः                                    तहः                        सेवा समूहः                                      उपसमूहः
कार्यालयको नाम

(नियम १०८ को उपनियम (१) सँग सम्बन्धित)
विभागीय सजायको आदेशको निर्णयको नमूना

श्री …………………..

स्वास्थ्य मन्त्रालय । विभाग । केन्द्र । महाशाखा । कार्यालयका श्री …………………….ले गरेको
सजायको आदेशको निर्णय फाराम

श्री ………………..
स्वास्थ्य मन्त्रालय । विभाग । केन्द्र । महाशाखा । कार्यालयमा……….पदमा कार्यरत श्री ………….
ले ………..जाँचबुझ गर्दा । गराउँदा………….देखिन आएकोले निज श्री………………………
सँग नेपाल स्वास्थ्य सेवा ऐन, २०५३ को दफा ८० को उपदफा (१) बमोजिम …………………
दिनको म्याद दिई सफाइ माग गरिएकोमा निजले पेश गरेको सफाइको व्यहोरा सबूद
…………………………………………………… कारण सन्तोषजनक देखिएन । तसर्थ ऐनको दफा
………………….. को ……………..बमोजिमको कसूरमा ऐनको दफाको खण्ड………बमोजिमको
सजाय निजलाई किन नगर्ने ? सो गर्नु नपर्ने कुनै सबूद प्रमाण वा कारण केही
भए……………………………….भित्र स्पष्टीकरण पेश गर्नु भनी ऐनको दफा बमोजिमको
स्पष्टीकरण माग गरिएकोमा निजले ……………………भनी स्पष्टीकरण पेश गरेको देखियो । यस
सम्बन्धमा संकलन भएका कागजात, बुझिएका सबूद प्रमाण र पेश भएको स्पष्टीकरण उपर
समेत बिचार गर्दा ……………………………सबूद प्रमाणबाट निज श्री …………………….. ले
ऐनको दफाको………………. को उपदफा ………………. ऐनको दफा ७१ को खण्ड ……….को
सजाय प्रस्तावित गरी सो सजाय गर्नको निमित्त लोक सेवा आयोगको …………………..कार्यालय
……………………..बाट परामर्श प्राप्त भए अनुरूप निज श्री ………………………. लाई ऐनको
दफा ७१ को खण्ड ………………. बमोजिम …………….. सजाय दिने निर्णय आदेश गरिएको
छ । यो आदेशमा चित्त नबुझेमा नियम ११० को खण्ड (घ) को म्यादभित्र …………… समक्ष
पुनरावेदन दिन सकिने छ ।

दस्तखत
मिति

(नियम ११३ सँग सम्बन्धित)
सम्पत्ति विवरण फाराम

कर्मचारीको
नाम ः                                                                                      विवरण पेश गरेको कार्यालय
तह र पद ः                                                                                                नाम ः
कार्यालय ः                                                                                               ठेगाना ः
(क) अचल सम्पत्ति (घर जग्गा)

मैले जाने बुझेसम्म माथि लेखिए बमोजिमको विवरण ठिक छ । फरक पर्ने छैन भनी दस्तखत
गर्ने ।
नाम र पद ः–
मिति ः–
द्रष्टव्य ः–

१. यो विवरण पेश गरिसकेपछि सम्पत्तिमा कुनै थपघट भएमा सम्बन्धित निकायमा सो विवरण
खुल्लाई शिलबन्दी रूपमा पेश गर्नु पर्छ ।

२. सरकारी कर्मचारी उपर गरिने कानून बमोजिमको कारबाहीदेखि बाहेक अरू कुरामा यो
विवरण प्रयोग गरिने छैन । यो विवरण सम्बन्धित पदाधिकारी बाहेक अरूले हेर्न पाइने छैन ।
यो विवरण प्रकाश नगरी गोप्य रूपमा राखिने छ ।

(नियम ११५ सँग सम्बन्धित)

लिखितम ……………………..श्री का नाती । नातिनी…………………………को छोरा ।
छोरी बस्ने वर्ष ………… को म …………… आगे नेपाल सरकारबाट …………….. अन्तर्गत
…………………….. विषयमा मनोनयन भई अध्ययन गर्न । तालिम लिन । अध्ययन भ्रमण गर्न
जान लागेकोले ऐन नियमको अधीनमा रही मनोनयन भएको विषयको अध्ययन । तालिम ।
अध्ययन भ्रमणको अवधि नवढाएमा पूर्व निश्चित अवधि भुक्तान हुनासाथ र बढाइएकोमा थप
म्याद भुक्तान हुनासाथ स्वदेश फर्की आई ऐनको दफा २५ बमोजिम आफूले गर्नु पर्ने सरकारी
सेवा गर्नेछु ।
मनोनयनको सिलसिलामा मैले पाएको । पाउने रकम रु. ……………………….(अक्षेरूपी
………………………………. रूपैयाँ) मनोनयनको शर्त बन्देजको अधीनमा रही खर्च गर्नेछु ।
पेश्की वा सापटी लिएको रूपैयाँ जुन काम र शर्तमा लिएको हुँ सोही बमोजिम गर्नेछु र बुझाउनु
पर्ने रकम नबुझाएमा मेरो जायजेथा वा हकदैयाबाट सरकारी बाँकी सरह असूल उपर गरी
लिएमा मेरो मन्जुरी छ र यस कुरा वापत कुनै कुराको उजुर गर्ने छैन भनी मेरो मनोमानी
खुशीराजीसँग यो कवुलियतनामा लेखी नेपाल सरकार स्वास्थ्य मन्त्रालय …………… मा चढाँए ।
कवुलियतनामा गराउने अधिकृतको मनोनयन हुने उम्मेदवारको

दस्तखत ः–                                                                   दस्तखत ः–
नाम ः–                                                                                नाम ः–
पद ः–                                                                                   पद ः–
कार्यालय ः–                                                                 कार्यालय ः–
मिति ः–                                                                              मिति ः–

ईतिसम्वत् २०………..साल …………. महिना ………..गते रोज ………..शुभम् ………….