बौद्धनाथ क्षेत्र विकास समिति (गठन) आदेश, २०५३

बौद्धनाथ क्षेत्र विकास समिति (गठन) आदेश, २०५३
नेपाल राजपत्रमा प्रकाशित मिति
२०५४।२।६
विकास समिति ऐन, २०१३ को दफा ३ ले दिएको अधिकार प्रयोग गरी नेपाल सरकारले देहायको आदेश जारी गरेको छ ।

१. संक्षिप्त नाम र प्रारम्भ

(१) यस आदेशको नाम “बौद्धनाथ क्षेत्र विकास समिति (गठन) आदेश, २०५३” रहेको छ ।
(२) यो आदेश तुरुन्त प्रारम्भ हुनेछ ।

२. परिभाषा ः

विषय वा प्रसङ्गले अर्को अर्थ नलागेमा यस आदेशमा,–

(क) “समिति” भन्नाले दफा ३ बमोजिम गठित बौद्धनाथ क्षेत्र विकास समिति सम्झनु पर्छ ।
(ख) “बौद्धनाथ क्षेत्र” भन्नाले देहायका क्षेत्रहरु सम्झनु पर्छ ः–

(१) पूर्व–जोरपाटी गा.वि.स. को पश्चिम सीमाना ।
(२) पश्चिम–काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं. ७ को सीमाना ।
(३) उत्तर–जोरपाटी गाउँ विकास समिति र कपन गाउँ विकास समितिको दक्षिण सीमाना ।
(४) दक्षिण–बाग्मती नदी र काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं. ७ को सीमाना ।
(ग) “अध्यक्ष” भन्नाले समितिको अध्यक्ष सम्झनु पर्छ ।
(घ) “सदस्य” भन्नाले समितिको सदस्य सम्झनु पर्छ र सो शब्दले अध्यक्ष र सदस्य–सचिव समेतलाई जनाउँछ ।
(ङ) “कार्यकारी निर्देशक” भन्नाले दफा ६ बमोजिम नियुक्त कार्यकारी निर्देशक सम्झनु पर्छ ।
(च) “तोकिएको” वा “तोकिए बमोजिम” भन्नाले यस आदेश अन्तर्गत बनेको नियममा तोकिएको वा तोकिए बमोजिम सम्झनु पर्छ ।

३. बौद्धनाथ क्षेत्र विकास समितिको गठन

(१) बौद्धनाथ क्षेत्रको सामाजिक, आर्थिक, धार्मिक र साँस्कृति विकास गर्न बौद्धानाथ क्षेत्र विकास समिति नामक एउटा समितिको गठन हुनेछ ।
(२) उप–दफा (१) बमोजिमको समितिमा देहायका सदस्यहरु रहनेछन्

क) नेपाल सरकार ले तोकेको ब्यक्ति – अध्यक्ष
(ख) बौद्धनाथ क्षेत्रसँग सम्बन्धित बौद्धनाथ क्षेत्रका समाजसेवी बुद्धिजीबी तथा प्रतिष्ठित व्यक्तिहरु
मध्येबाट नेपाल सरकार ले मनोनीत गरेका पाँच जना ब्यक्तिहरु – सदस्य
(ग) प्रतिनिधि, युवा, खेलकूद तथा संस्कृति मन्त्रालय – सदस्य
(घ) प्रतिनिधि, जनसंख्या तथा वातावरण मन्त्रालय – सदस्य
(ङ) प्रतिनिधि, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय – सदस्य
(च) प्रतिनिधि, गृह मन्त्रालयञ – सदस्य
(छ) प्रतिनिधि, आवास तथा भौतिक योजना मन्त्रालय – सदस्य
(ज) प्रतिनिधि, भूमिसुधार तथा व्यवस्था मन्त्रालय – सदस्य
(झ) प्रतिनिधि, सभाको सदस्य, काठमाडौं क्षेत्र नं. २ – सदस्य
(ञ) प्रमुख, काठमाडौं महानगरपालिका – सदस्य
(ट) वडा नं. ६ बाट निर्वाचित काठमाडौं महानगरपालिकाको सदस्य – सदस्य
(ठ) कार्यकारी निर्देशक – सदस्य सचिव
(३) अध्यक्ष तथा मनोनीत सदस्यहरुको पदावधि चार बर्षको हुनेछ र निजहरु पुनः मनोनीत हुन सक्नेछन् ।
(४) नेपाल सरकार ले आवश्यक देखेमा नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी समितिका सदस्यहरुमा आवश्यक थपघट वा हेरफेर गर्न सक्नेछ ।
(५) समितिले आवश्यकता अनुसार अन्य स्वदेशी वा विदेशी व्यक्तिहरुलाई समितिको बैठकमा पर्यवक्षकको रुपमा भाग लिन आमन्त्रण गर्न सक्नेछ ।

४. समितिको काम, कर्तब्य र अधिकार

समितिको काम कर्तब्य र अधिकार देहाय बमोजिम हुनेछ ः–

(क) बौद्ध धर्मसम्बन्धी योजना तथा कार्यक्रमहरु स्वीकृत गरी कार्यान्वयन गर्ने, गराउने ।
(ख) बौद्धनाथ क्षेत्र भित्रको बौद्ध धर्म सम्बन्धी सामाजिक, आर्थिक, धार्मिक, साँस्कृतिक, पुरातात्विक वा यस्ते प्रकारका ऐतिहासिक महत्वका प्राचीन स्थान तथा वस्तुहरुको खोजी, अन्वेषण, अनुसन्धान गर्ने र त्यसको अभिलेख राख्ने । तर यस्तो कार्य गर्दा स्वीकृत लिनु
पर्ने निकायको पूर्व स्वीकृति लिनु पर्नेछ ।
(ग) बौद्धनाथ क्षेत्रको विकास सम्बन्धी योजना तथा कार्यक्रमहरु कार्यान्वयन गर्नको लागि विदेशी सरकार, राष्ट्रिय वा अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घ, संस्था वा व्यक्तिहरुसँग सम्पर्क र समन्वय गर्ने ।
(घ) बौद्धनाथ क्षेत्रभित्र पर्यटकको लागि उपयुक्त हुने स्थानहरुमा पर्यटन विकासको लागि आवश्यक कार्यक्रमहरु स्वीकृत गर्ने ।
(ङ) बौद्धनाथ क्षेत्रभित्र कुनै स्थान विशेषको महत्व, गरिमा, मान्यता र सम्वेदनशीलतालाई ध्यानमा राखेर त्यस्ता स्थानहरुमा गर्न नहुने कार्यहरु तोकी नियन्त्रण गर्ने ।
(च) बौद्धनाथ क्षेत्र भित्रका प्राकृतिक सम्पदाहरुको संरक्षण गर्ने तथा वातावरणीय सन्तुलन कायम गर्ने ।
(छ) बौद्धनाथ क्षेत्रभित्र विश्व सम्पदान सूचीमा समाबिष्ट भएका स्थानहरुमा निर्माण गरिने घर, गुम्बा, मठ, धर्मशाला र अन्य निर्माण सम्बन्धी कार्यहरुलाई आवश्यक मापदण्ड तोक्ने ।
(ज) बौद्धनाथ क्षेत्र भित्रका कुनै पुरातात्विक महत्वको स्थानलाई संरक्षित स्थान घोषणा गर्ने व्यवस्था मिलाउने ।
(झ) बौद्धनाथ क्षेत्र भित्रका सरकारी, गैर सरकारी तथा निजी क्षेत्रबाट सञ्चालन हुने विकास निर्माण कार्यहरु सञ्चालन गर्ने निकायहरु बीच समन्वय कायम गर्ने ।
(ञ) बौद्धनाथ क्षेत्रको महत्व दर्शाउन राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा सभा, सम्मेलन गोष्ठी वा प्रदर्शनी आयोजना गर्ने ।
(ट) यस आदेश बमोजिम समितिको उद्देश्य पूर्तिको लागि गर्नु पर्ने अन्य कार्यहरु गर्ने, गराउने ।

५. समितिको बैठकसम्बन्धी कार्यविधि

(१) समितिको बैठक बर्षको कम्तीमा चार पटक बस्नेछ ।
(२) समितिको बैठक अध्यक्षले तोकेको मिति, समय र स्थानमा बस्नेछ र बैठक बस्ने सूचना बैठक बस्नु भन्दा कम्तीमा पन्ध्र दिन अगावै सदस्यहरुलाई दिनु पर्नेछ ।
(३) समितिको कुल सदस्य संख्याको पचास प्रतिशत सदस्यहरु उपस्थित भएमा समितिको बैठकको लागि गणपूरक संख्या पुगको मानिनेछ
(४) समितिको बैठकमा बहुमतको राय मान्य हुनेछ र मत बराबर भएमा अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिले निर्णयाक मत दिनेछ ।
(५) समितिको निर्णय सदस्य–सचिवले प्रमाणित गर्नेछ ।
(६) समितिको बैठकको अध्यक्षता अध्यक्षले गर्नेछ र निजको अनुपस्तितिमा समितिका सदस्यहरुले आपूm मध्येबाट छानेको सदस्यले बैठकको अध्यक्षता गर्नेछ ।
(७) समितिको बैठकसम्बन्धी अन्य कार्यविधि समिति आपैmले निर्धारण गरे बमोजिम हुनेछ ।

६. कार्यकारी निर्देशक

(१) समितिको प्रशासकीय प्रमुखको रुपमा काम गर्न नेपाल सरकार ले कार्यकारी निर्देशकको नियुक्ति गर्न सक्नेछ ।
(२) कार्यकारी निर्देशकको पदावधि चार बर्षको हुनेछ ।
(३) उपदफा (२) मा जुनसुकै कुरा लेखिएको भएता पनि नेपाल सरकारले आवश्यक देखेमा कार्यकारी निर्देशकलाई निजको पदावधि समाप्त नहुँदै पदबाट हटाउन सक्नेछ ।
(४) कार्यकारी निर्देशकको पारिश्रमिक, सेवाको शर्त तथा सुविधा नेपाल सरकार को स्वीकृति लिई समितिले तोके बमोजिम हुनेछ ।

७. समितिका कर्मचारी

(१) समितिले आवश्यकता अनुसार समितिका कर्मचारीहरु नियुक्ति गर्न सक्नेछ ।
(२) समितिका कर्मचारीहरुको पारिश्रमिक, सेवाको शर्त तथा सुविधा तोकिए बमोजिम हुनेछ ।

८. समितिको कोष

(१) समितिको एउटा छुटृै कोष हुनेछ र कोषमा देहायका रकमहरु रहनेछन् ः–
(क) नेपाल सरकार बाट प्राप्त रकम ।
(ख) कुनै व्यक्ति वा संस्थाले चन्दा वा सहायता स्वरुप प्रदान गरेको रकम ।
(ग) अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घ संस्था, विदेशी सरकार वा व्यक्तिबाट प्राप्त रकम ।
(घ) समितिले उपलब्ध गराएको कुनै सेवा वापत प्राप्त हुन आउने रकम ।
(ङ) समितिलाई काठमाडौं जिल्ला विकास समिति, वा काठमाडौं महानगरपालिकाबाट प्राप्त अनुदान रकम र
(च) अन्य स्रोतबाट प्राप्त रकम ।

(२) उपदफा (१) को खण्ड (ग) अन्तर्गतको रकम प्राप्त गर्नु अघि समितिले नेपाल सरकार को स्वीकृति लिनु पर्नेछ ।
(३) समितिको कोषमा रहने रकम नेपालको कुनै बैंङ्कमा खाता खोली जम्मा गर्नु पर्नेछ ।
(४) समितिको नामबाट गरिने सबै खर्च उपदफा (१) बमोजिमको कोषबाट ब्यहोरिनेछ ।
(५) समितिको खाता सदस्य–सचिव र अध्यक्ष वा निजले तोकेको सदस्यको संयुक्त  दस्तखतबाट सञ्चालन हुनेछ ।

९. लेखा र लेखापरीक्षण

(१) समितिको आय–ब्ययको लेखा प्रचलित कानून बमोजिम राख्नु पर्नेछ ।
(२) समितिको लेखापरीक्षण महालेखा परीक्षकको विभाग वा सो विभागबाट तोकेको लेखापरीक्षकबाट हुनेछ ।
(३) नेपाल सरकारले समितिको आय–ब्ययको लेखा, तत् सम्बन्धी कागजात र अरु नगदी, जिन्सी जुनसुकै बखत जाँच्न वा जाँच्न लगाउन सक्नेछ ।

१०. उप–समिति वा कार्यटोली गठन गर्न सक्ने

(१) समितिले यो आदेश र यस आदेश अन्तर्गत बनेको नियम बमोजिम आपूmले गर्नु पर्ने काम गर्न, गराउनको निमित्त आवश्यकता अनुसार उपसमिति वा कार्यटोली गठन गर्न सक्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिम गठन हुने उपसमिति वा कार्यटोलीहरुको काम,कर्तब्य, अधिकार तथा कार्याविधि समितिले तोके बमोजिम हुनेछ ।

११. बैठक भत्ता तथा अन्य सुविधा

सदस्यहरुले तोकिएबोजिम बैठक भत्ता तथा सुविधा पाउनेछन् ।

१२. अधिकार प्रत्यायोजन

समितिले आपूmलाई प्राप्त अधिकार मध्ये केही वा सबै अधिकार आवश्यकता अनुसार अध्यक्ष, सदस्य, सदस्य–सचिव वा समितिको कुनै अधिकृतस्तरको कर्मचारीलाई प्रत्यायोजन गर्न सक्नेछ ।

१३. नेपाल सरकार सँग सम्पर्क

समितिले नेपाल सरकारसँग सम्पर्क राख्दा युवा, खेलकुद तथा संस्कृति मन्त्रालय मार्फत राख्नु पर्नेछ ।

१४. समितिको कार्यालय

समितिको मुख्य कार्यालय काठमाडौं महनगरपालिका, बौद्धमा रहनेछ र आवश्यकता अनुसार अन्य स्थानमा पनि सम्पर्क कार्यालयहरु रहन सक्नेछन् ।

१५.१५. नियम बनाउने अधिकार ः

समितिले यस आदेशको उद्देश्य पूर्तिका लागि आवश्यक नियमहरु बनाउन सक्नेछ र नेपाल सरकारबाट स्वीकृत भएपछि मात्र त्यस्तो नियमहरु लागू हुनेछन् ।